Catherine Keener

In een reeks profielen van eigentijdse sterren deze week Catherine Keener, de sarcastische koningin van de onafhankelijke film die voor haar rol in Being John Malkovich een Oscarnominatie kreeg.

Door PIETER STEINZ

Misschien zou je blij moeten zijn dat Catherine Keener zondag een Oscar is misgelopen. De 40-jarige comédienne met de groene ogen, de hoge jukbeenderen en de spottende mond is perfect op haar plaats in kleine, onafhankelijke films; en het winnen van een Academy Award betekent maar al te vaak de definitieve overstap naar de wereld van commerciële megaprojecten en dertien-in-een-dozijnflops. Maar dat neemt niet weg dat Keener de prijs voor de beste bijrol (in de nu ook in Nederland vertoonde komedie Being John Malkovich) had moeten krijgen - al was het alleen maar om ook het grote publiek kennis te laten maken met een van de geestigste en stijlvolste actrices die er in Amerika rondlopen.

Wie Keener kent, als Maxine in Being John Malkovich of als de B- actrice uit de low-budgetkomedie over low-budgetfilms Living in Oblivion (1995), herinnert zich de sierlijke cool waarmee ze beweegt, maar vooral haar radde tong. Is het toeval dat ze ooit schitterde in een film met de titel Walking and Talking? In veel van de films waarin Keener optrad, speelt ze de onafhankelijke brunette die wars is van (seksuele) conventies en die de mannen in haar omgeving op z'n minst verbaal de baas is. Als het John Cusack-personage in Being John Malkovich avances maakt, luidt haar repliek: 'Even if you had me, you wouldn't know what to do with me.' En in Your Friends and Neighbors, een zwarte relatiekomedie van Neil La Bute, heeft ze maar één woord nodig om korte metten te maken met een slijmerig vriendje dat zich met haar wil verzoenen: 'pfffttt'.

Sarcasme en aantrekkelijke onvoorspelbaarheid zijn Keeners specialiteiten. Ze is er populair door bij indie-regisseurs als Neil La Bute, Spike Jonze en vooral Tom DiCillo, met wie ze behalve Living in Oblivion ook Johnny Suede, Box of Moonlight en The Real Blonde maakte. Maar terwijl veel van haar tegenspelers (Brad Pitt, Steve Buscemi, Anne Heche) doorstroomden naar 'grote' films, bleef Keener in Hollywood vóór haar Oscarnominatie een marginaal figuur. Alleen kleine rolletjes in Out of Sight en de actiefilm 8mm hielden haar naam bij de castingbureaus levend. Net als Cameron Diaz, haar onherkenbaar vermomde tegenspeelster in Being John Malkovich, is Catherine Keener een van de zeldzame actrices die zowel grappig als sexy kunnen zijn. Een late roeping, want op de nonnenschool in haar geboorteplaats Miami wilde ze nog gewoon het klooster in, en als student op het sjieke Wheaton College in Massachusetts was ze meer geïnteresseerd in fotografie. En nog steeds loopt Keener, anders dan haar personages, niet over van ambitie. Tegen de Chicago Times vertelde ze vorige maand dat ze tevreden was met haar status als Queen of the Indies: zo hield ze tijd over voor haar echtgenoot (acteur Dermot Mulroney) en haar zoontje van tien maanden. "Now if I could only play a nun in some movie, my life would be pretty complete."

Meer sterren