In: 7 theaters

Monniken kijken voetbal in Bhutan

Door HANS BEEREKAMP
Zijne Eminentie Dzongsar Jamyang Khyentse Rinpoche is een vooraanstaande Tibetaanse Lama, op zijn zevende herkend als de incarnatie van een heilige uit de negentiende eeuw. Hij is ook vanaf zijn dertiende een groot filmliefhebber, werkte mee aan Bernardo Bertolucci's Little Buddha (1994) en maakt nu zijn regiedebuut onder de naam Khyentse Norbu met The Cup, een Australische productie die gepresenteerd wordt als 'de eerste speelfilm uit Bhutan'.

The Cup, eerder met succes vertoond op de festivals van Cannes en Rotterdam, levert nieuw materiaal voor de opvatting dat boeddhistische monniken heel gewone mensen zijn. Het verhaal van de film, een milde komedie, is volgens de regisseur voor 95 procent ontleend aan de werkelijkheid. Tijdens het WK Voetbal van 1998 sluipen elke avond vooral de jonge monniken weg uit een klooster in Bhutan om via een gehuurde televisie in het dorp de wedstrijden te volgen. Met name het Franse elftal wordt van harte toegejuicht, omdat Frankrijk de Tibetaanse onafhankelijkheidsstrijd ondersteunt. De Geko, toezichthouder op de discipline in het klooster, doet van alles om de voetbalgekke monniken weer in het gareel te krijgen, maar gnuivend moet hij de abt toegeven dat hij ook het fijne weet van die strijd om de bal 'tussen twee beschaafde naties'.

Hoewel Khyentse Norbu in interviews Ozu, Tarkovski en Satyajit Ray als zijn filmhelden noemt, valt daar in The Cup weinig van te merken. Eerder is het een onschuldige kattenkwaadkomedie uit de Engelse school, waarvan de kwaliteit aanzienlijk toeneemt, wanneer je bedenkt dat geen van de acteurs over enige professionele ervaring beschikt. De monniken spelen episoden uit hun eigen leven na, en charme en authenticiteit kan dan ook niemand The Cup ontzeggen.

De film doet aanzienlijk sympathieker aan dan de wat dweperige films over de Tibetaanse zaak als Windhorse, Kundun of Little Buddha, om over de kitsch van Seven Years in Tibet maar te zwijgen. Khyentse Norbu maakt van zijn personages mensen van vlees en bloed, net zo alledaags als de Ierse snackbaruitbaters die in Stephen Frears' The Van van een WK Voetbal genieten. Voetbal brengt volkeren mondiaal nader tot elkaar, zo luidt de boodschap van The Cup, en ook al draagt een mens een oranje gewaad, hij wil toch ruzie maken over buitenspel. Het is een onschuldige opvatting, die nauwelijks tegenspraak duldt. Ook voor kinderen is The Cup een vermakelijke film zonder enige pretentie, al is zijn bijdrage aan de filmcultuur gering.