In: Kriterion, Amsterdam;Lantaren/Venster, Rotterdam

Beelden uit de morsige werkelijkheid van Barcelona

Door RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
La Bodega Bohemia heette het etablissement in Barcelona, waarvan de Nederlandse filmmaakster Sonia Herman Dolz in Yo soy así verslag doet. Het is te laat om er nog heen te gaan - de Bodega Bohemia is verkocht en gesloten - maar anders had de tent dit jaar vermoedelijk kunnen rekenen op heel wat aanloop van Nederlandse toeristen die deze film gezien hebben.

Want zelden zie je op film een morsige werkelijkheid zo fraai, zoniet glorieus in beeld gebracht als bij de optredende artiesten van de Bodega Bohemia: enkele hoogbejaarde travestieten, een zwakzinnige zoon, een loodgieter die in het geheel niet kan zingen maar het nochtans met overgave doet. En (mijn persoonlijke favoriet) het oude vrouwtje dat zich in de achterafstraat waaraan de bodega ligt, bezig houdt met de illegale sigarettenverkoop, een essentiële schakel in de bedrijfsvoering, waar de Bodega immers zelf niet over een tabaksvergunning beschikt. Ook zij treedt op.

De liefdevolle benadering van Dolz en de strelende camera van Hans Fels maken deze onwaarschijnlijke verzameling mensen mooi en aangenaam om naar te kijken - een sterk staaltje. Dat sluit niet uit dat er beklemmende momenten zijn: de desolate blik in de ogen van de zingende sigarettenverkoopster, of het 'mietje' brullende publiek wanneer de 77- jarige travestiet Mario zijn succesnummer Yo soy así (Ik ben er zoëen) zingt en achter de woorden 'Ik ben... ' een suggestieve seconde stilte laat vallen. Yo soy así rouleert door de bioscopen in het kader van een serie documentaires, Dutch Docs, maar of je de film een documentaire kunt noemen is de vraag. De achtergronden van zowel het etablissement als de optredenden worden slechts terloops aangegeven. Ik had bijvoorbeeld graag willen weten of het optreden van travestieten een bijproduct is van de liberalisering in Spanje na de dood van dictator Franco, of dat in een hoekje van de barrio chino in Barcelona al vroeger ruimte was voor dit soort burgermansperversie.

Yo soy así is toch vooral een heel mooie concertregistratie. Het is ook wel een verontrustende film: als de laatste optredens - voor vijf man publiek, zo te zien - voorbij zijn en de Bodega Bohemia voor altijd zijn poorten sluit, denk je dat de hedendaagse wereld, ondanks alle luid beleden tolerantie, eigenlijk geen tehuis meer biedt aan de ware excentrieken onder ons.