In: Cinecenter, Amsterdam; Babylon 2, Den Haag

Staccato-dialogen van Mamet in Britse affaire

Door GERWIN TAMSMA
Een dertienjarige kadet wordt in 1910 van de marineacademie verwijderd omdat hij een postwissel van vijf shilling gestolen zou hebben. Zijn redelijk gefortuneerde vader gelooft in zijn onschuld en ruïneert vervolgens zijn familie bijna in een poging 'recht gedaan te krijgen van de onaantastbare Admiraliteit'.

Dat is in het kort de destijds veelbesproken affaire die toneelschrijver Terence Rattigan bewerkte tot The Winslow Boy, eerder verfilmd in 1950. David Mamet, vooral befaamd als meedogenloos chroniqueur van de hedendaagse Amerikaanse moraal, wekte enige verbazing met zijn keuze het typisch Britse stuk te verfilmen. Toch past The Winslow Boy goed in zijn oeuvre. Het raadsel is niet de misdaad, maar hoe mensen met elkaar omgaan. En het zal Mamet-bewonderaars niet verbazen dat we de rechtszaal nooit van binnen zien, en de dialogen weer staccato gebracht worden. Met veel omtrekkende bewegingen onderzoekt Mamet de gevolgen van de affaire voor de familie. Vader Winslow (een schitterende Nigel Hawthorne) is een al bijna bejaarde man, diep verankerd in zijn burgerlijke principes, die zich met behulp van zijn oudste dochter Catherine (onderkoeld gespeeld door Rebecca Pidgeon, Mamets echtgenote) vastbijt in de feitelijk zinloze strijd. Catherine is suffragette, maar toont geen twijfel over haar huwelijksplannen dat zou een te gemakkelijk anachronisme zijn.

Aan de oppervlakte gaat The Winslow Boy over ouderwetse principes contra modern pragmatisme, over het verschil tussen recht en gerechtigheid. Maar al snel rijzen vragen. Welke afwegingen maakt een liefhebbende vader? Waarom lijkt zijn dochter zo weinig betrokken bij haar persoonlijk lot? Is Robert Morton (Jeremy Northam), de advocaat die de verdediging van de jongste Winslow leidt, wel een conservatieve egoïst? Juist omdat Mamet sommige cruciale gebeurtenissen en emotionele contrapunten buiten beeld laat, zijn er vele antwoorden. Het resultaat voelt in ieder geval als een verfrissend pleidooi voor die moeilijke, ouderwetse mensen die nog niet geoefend waren jn het verwoorden van emoties en terloops als kritiek op alle hedendaagse psychologisering. Onder de mooie kostuums voelde men evenveel, maar men huilde nog niet als er niks te huilen viel.