In: Rialto, Amsterdam; Lantaren/Venster, Rotterdam; Haags Filmhuis, 't Hoogt, Utrecht; Cinemariënburg, Nijmegen; Plaza Futura, Eindhoven; Poelestraat, Groningen

Achtste speelfilm Kitano is werk van een ontspannen meester

Mannen spelen voor watermeloen

Door BIANCA STIGTER
Vier mannen en een jongetje doen een spelletje. De jongen staat met zijn rug naar hen toe en als hij stop zegt, mogen de mannen niet meer bewegen. Het is een scène uit Kikujiro, de nieuwe film van de Japanse regisseur Takeshi Kitano, die verbluft door zijn eenvoud.

Alleen een groot regisseur kan een scène maken die zo leeg is en toch met van alles is gevuld. Het jongetje en een van de mannen kennen we. We hebben weet van hun verleden, vermoeden hun toekomst en genieten dat ze beiden even laten rusten door zich te vermaken in het hier en nu. Kikujiro is het werk van een ontspannen meester.

Kikujiro is vormgegeven als een Japans album waarin kinderen foto's plakken van hun vakantie. Steeds komt er een foto uit het album tot leven. Het is het album van Masao, een jongetje van een jaar of acht dat bij zijn oma woont en opziet tegen een eenzame schoolvakantie. Kitano laat het schuchtere jongetje heel klein zijn op een onmetelijk voetbalveld. Masao besluit zijn moeder te gaan zoeken, die hij nog nooit gezien heeft. Op een foto heeft hij haar adres gevonden. Hij krijgt gezelschap van Kikujiro, een kleine crimineel die onder de plak van zijn vrouw zit en met het jongetje meegestuurd wordt. Maar Kikujiro is niet van plan zijn gewoontes aan het kind aan te passen. Hij laat het buiten staan als hij in een restaurant zit te eten en neemt het mee naar een bordeel. Kikujiro is zelf nog een soort kind. Hij kan niet autorijden, niet zwemmen, niet vooruitkijken. Het enige wat hij heeft geleerd te gebruiken zijn een grote bek en twee vuisten.

Kikujiro is anders van toon dan het eerder, vaak aan geweld gewijde werk van Kitano, al zat er in Hana-Bi, zijn vorige film, wel al een lichter toets. Kikujiro zit vol zoete slapstick en goedmoedige gemeenheid. Misschien komt Kitano in deze rol dicht bij zijn werk als komiek op de televisie. Kitano is in Japan bekender vande televisie dan uit de bioscoop. In het retrospectief dat het Filmmuseum deze zomer aan Kitano wijdt, zal ook aandacht worden besteed aan zijn televisieshows. De film wordt nog zoeter van toon als Kikujiro en Masao bij het huis van de moeder zijn aangeland. Kikujiro ziet de vrouw met een nieuwe man en een nieuw kind naar buiten komen. Hij vertelt het niet aan Masao. In plaats daarvan bezorgt hij hem de vakantie van zijn leven. Samen met een dichter die in een camper rondreist en twee punkers met een motorfiets kamperen ze aan de over van een meer. Kikujiro heeft de wind eronder en laat de andere mannen het jongetje vermaken. Een van de mooiste scènes is de visscène. Masao en Kikujiro zitten te vissen met zelfgemaakte hengels maar volgens de punkers zit er in het meer helemaal geen vis. Kikujiro draagt hen op dan maar zelf voor vis te zorgen. De dikke wordt beschilderd als kogelvis en de kale gaat als octopus te water. In een andere scène spelen ze watermeloen.

Kitano heeft gezegd dat Kikujiro is geïnspireerd op The Wizard of Oz, een van de eerste buitenlandse films die hij ooit zag. Maar Kitano slaagt erin de magie die in The wizard uit een andere wereld kwam, in de werkelijkheid te plaatsen. Kikujiro is een bullebak van een Mary Poppins die geen toverkracht nodig heeft.