NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

DICK WITTENBERG
Een doodsbange jongen vecht voor zijn leven in de straten van Freetown. Wanhopig betuigt hij zijn onschuld tegenover de rebellen die zojuist de hoofdstad van Sierra Leone zijn binnengevallen. Zijn naam is Gibrilla Kargbo, zegt hij. Vraag maar aan de mensen, herhaalt hij, als om het noodlot te bezweren. Maar de rebellen hebben geen oor voor zijn smekende woorden. Dof is de klap als een kogel hem van dichtbij in de rug treft en zijn frêle lijf tegen het asfalt smakt.

Met die beelden begint Cry Freetown, de hartverscheurende documentaire die cameraman Sorious Samura maakte over de burgeroorlog in zijn geboorteland. Beelden die hem nog altijd achtervolgen, zegt hij in de begeleidende tekst.

De meeste opnamen maakte Samura een jaar geleden toen het beruchtte rebellenleger een week lang de hoofdstad bezette. Moordend, brandstichtend en plunderend trokken de junglesoldaten door Freetown. Ze ontvoerden honderden vrouwen om ze later te verkrachten, individueel of in groepsverband. Bij volwassenen en kinderen hakten ze met een kapmes handen en voeten af maar ook hele armen en benen. Zoals ze dat in de jaren daarvoor op het platteland al zo vaak hadden gedaan.

Samura won het afgelopen jaar twee prestigieuze prijzen voor zijn filmverslaggeving in Sierra Leone. Maar de meeste verschrikkelijke beelden kregen de kijkers nooit te zien. Ze werden door de omroepen als te gruwelijk beschouwd.

Een jaar later staan ze te dringen om die beelden als eerste te brengen: 2Vandaag (morgen), CNN (donderdag). Een straat vol doorzeefde lijven, een verkoold kinderlijkje, onschuldige burgers die urenlang worden geslagen voordat een kogel hen uit hun lijden verlost. Nederlandse kleuters krijgen het morgenavond om kwart over zes allemaal te zien, als ze per ongeluk afstemmen op Nederland 2 en niet op Nederland 3 voor Sesamstraat.

Het uitzendtijdstip is beroerd gekozen, maar verder valt de vertoning van het gruwelkabinet goed te verdedigen. Afrikaanse oorlogen wekken in het Westen doorgaans weinig emoties omdat ze niet door hordes tv-ploegen worden gevolgd. Dodentallen blijven dode cijfers. De beelden uit Sierra Leone peperen de kijkers weer eens in hoe smerig echte oorlog is. Ze laten ook zien dat het lijden van een Afrikaan niet minder schrijnend dan dat van een Bosniër is. Uit de documentaire valt niet op te maken of Samura de kijkers nog een aantal beelden heeft bespaard. Ze hadden nog veel erger kunnen zijn. Hij toont wel kinderen die zojuist met een kapmes zijn bewerkt. Maar hij laat niet zien hoe er op hen wordt ingehakt. Ook zijn er geen opnamen van de vele verkrachtingen.

Het schrijnendst zijn niet de beelden van de doden maar van de overlevenden. Tegen het eind van de documentaire schuift de camera langs kinderen die spelen in de branding. Een idyllisch vakantietafereel dat pas verstoord wordt als er een kind in beeld komt, steunend op een houten kruk. Een voor een vertellen de jongens dat ze als kindsoldaten bij de rebellen onschuldige burgers hebben verminkt en vermoord, meestal onder invloed van verdovende middelen. Een van hen is een geestelijk gehandicapte jongen die niet eens kan praten maar wel als sluipschutter optrad. Zijn gejank snijdt door merg en been.

Cry Freedom, woensdag, in 2 Vandaag, 18.15-19.45u.