In: Filmmuseum, Amsterdam

Sobere, grimmige versie van film noir

Door BIANCA STIGTER
In Passion van György Fehér zijn de twee hoofdpersonen, een man en een vrouw, zich er vermoeid van bewust dat ze mens zijn. Ze steken zo af tegen de achtergrond, zij moeten bewegen terwijl de dingen stil mogen staan.

Slechts in twee scènes krijgen ze van de regisseur respijt. Als de man onder de douche staat, maakt Fehér hem ondergeschikt aan een streng patroon van licht en donker.Even mag hij in zijn omgeving opgaan. In de andere uitzondering ligt de man op bed tegen de vrouw aangeleund nadat ze elkaar wanhopig heftig hebben bemind. Fehér legt nu de nadruk op hun driedimensionaliteit, hij legt hun tot rust gekomen naakte lijven vast als een beeldhouwwerk, afgesneden van hun omgeving maar dicht bij elkaar.

Passion is een zwart-witte, tot in de kleinste details overdachte verfilming van James Cains roman The Postman Always Rings Twice, een boek dat al vier keer eerder verfilmd werd, in Frankrijk, Italië en twee maal in Amerika. Deze Hongaarse versie moet wel de soberste en de grimmigste zijn; alsof van een hele big band alleen de drums aan het spelen zijn gebleven. De hoofdpersonen hebben geen namen meer en worden niet gespeeld door aantrekkelijke mensen als Jessica Lange of John Garfield, die aan het mismoedige verhaal over twee minnaars die een echtgenoot uit de weg ruimen een onverwachte glamour wisten te verlenen. De Hongaarse versie is veel minder ambigu. Elke lust om je in de hier naamloze Cora en Frank te verplaatsen ontbreekt, al bekruipt je af en toe wel het gevoel dat je je met hen meer verwant zou moeten voelen. György Fehér (1939), die in 1990 als filmer debuteerde met Twilight, werkte drie jaar aan Passion. Soms heeft Fehér zijn troosteloze visie perfect in beeld weten te brengen, al is The Postman Always Rings Twice in deze ontpulpte versie behept met iets te veel beproefde kunstzinnige kunstgrepen, zoals het in beeld brengen van slechts een gezicht tijdens een gesprek, en een geluidsband zonder muziek. Fehér verplaatste het verhaal naar het Hongaarse platteland in de jaren dertig: "Ik heb altijd een film willen maken die eruitziet als de laatste geredde print van een verloren gewaande film", heeft hij gezegd. Het zwart-wit is getint om een wereld aan grijzen te verkrijgen. In dat grijs zie je dan steeds opnieuw de gezichten van de vrouw, haar minnaar en haar man. Ze hebben het moeilijker dan de grijs wit gewolkte pannendeksels die in een net rek zo onaangedaan keurig aan de muur hangen.