In: 43 theaters

Wreed sprookje

Door BIANCA STIGTER
De ontstaansgeschiedenis van de Amerikaanse tekenfilm The Iron Giant is terug te voeren naar een onverwachte bron: de zelfmoord van de Amerikaanse dichter Sylvia Plath in 1963.

De Engelse dichter en ex-echtgenoot van Plath, Ted Hughes, vertelde hun kinderen na de dood van hun moeder een verhaal om hen te troosten. Dat verhaal, The Iron Man, gebruikte Brad Bird als basis voor zijn eerste lange tekenfilm. Bird verplaatste het verhaal naar de jaren vijftig in Amerika. Bij een stadje in Maine vindt Hogarth Hughes, een jongetje van een jaar of tien in het bos een ijzeren reus, die op aarde schipbreuk heeft geleden. De reus doet zich tegoed aan het ijzer van een elektriciteitscentrale. Als de boven de bomen uittorenende gigant daarbij geëlektrocuteerd dreigt te worden, weet het jongetje de stroom uit te schakelen. Het resultaat is een vriendschap voor het leven en grote problemen voor nu. Het is niet makkelijk om een robot voor wie een auto een hapje tussendoor is, verborgen te houden. Maar Hogarth begrijpt dat het toch moet. Hij weet dat de reus geen kwaad in de zin heeft, maar hij verwacht dat zijn moeder daar anders over denkt, laat staan de rest van de volwassenen die het gezag vertegenwoordigen. Voorlopig vindt hij een schuilplaats in een schroothandel, die beheerd wordt door een beatnik-kunstenaar. Maar het duurt niet lang voor een paranoïde agent van CIA of FBI de ruimtereus opspoort en het leger in actie komt. Bird steekt de draak met de xenofobie van de jaren vijfig, toen de eerste spoetnik zijn rondjes om de aarde vloog en het rode gevaar en gevaar uit de ruimte leken samen te vallen. De film bevat onder meer een getekende versie van de beroemde 'duck and cover'-film waarmee schoolkinderen op een atoomaanval werden voorbereid door ze te adviseren onder hun bureau te schuilen. Bird, die hiervoor tekenfilmseries als The Simpsons regisseerde, brengt zijn verhaal met platte én geraffineerde humor, die je beide niet in een Disneyfilm zal tegenkomen. De ontdekking van de reus door de geheim agent wordt bijvoorbeeld uitgesteld met een laxeermiddel, dat Hogarth in de cafetaria waar zijn moeder werkt in het ijs weet te verstoppen.

The Iron Giant is niet zo mooi geanimeerd als de films van Disney - al contrasteert het grote grijze ijzer mooi met Maine in de herfst. Maar het verhaal zit veel beter in elkaar en de karakters zijn leuker dan in bijvoorbeeld Tarzan, de kerstconcurrent van de grootste tekenfilmstudio. Ook van het wat christelijke einde heeft Bird iets aandoenlijks weten te maken. Behalve een verhaal over xenofobie en zelfbeschikking is The Iron Giant ook een verhaal over een jongen en een vriend, een vriend die weliswaar ogen heeft die atoombommen kunnen afvuren, maar die liever als een bommetje met opgetrokken benen in een meer plonst. Het geeft niet dat er daarna geen water meer in het meer zit. Op aarde is kind zijn ook voor buitenaardse wezens de beste optie.