NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

HENK VAN GELDER
De NCRV viert dit weekeinde het 75-jarig bestaan met Rik Felderhof, een gala, weer Rik Felderhof, nog een gala en de tien geboden. Maar, waar staat de NCRV nog voor?

Negen geboden zijn wel genoeg, vindt het Nederlandse volk. In opdracht van de jubilerende NCRV is aan een representatief geachte steekproef van duizend personen een aantal vragen voorgelegd over de tien geboden. Bijna tweederde van de ondervraagden bleek daarvan nog een min of meer correcte omschrijving te kunnen geven. Het meest relevante van de tien is nog altijd 'gij zult niet doden'. Maar het eerste gebod, dat oproept 'geen andere goden voor mijn aangezicht' te hebben, kan volgens de meerderheid wel vervallen. "Dat vindt men niet meer zo nodig", constateert NCRV-redacteur Hijlco Span, voorzitter van de radio- jubileumcommissie.

Maandagochtend worden in NCRV op Radio 1 de verdere uitkomsten bekendgemaakt, en het radioprogramma Volgspot laat in de nacht van zondag op maandag de liedjes horen die kleinkunstenaars als Maarten van Roozendaal, Gé Reinders, Paul de Munnik, Robert Long en het trio Niet Uit Het Raam over de tien geboden hebben gemaakt. Zo wordt in het lied van Long geconstateerd hoe de ooit zo geheiligde zondag er tegenwoordig uitziet: iedereen is druk met boodschappen doen, alleen de dominees hebben een vrije dag.

Tegen deze achtergrond viert de NCRV, die voluit nog altijd Nederlandse Christelijke Radio Vereniging heet, dit weekeinde het 75-jarig bestaan. Niet op vrijdag, zaterdag en zondag, zoals de AVRO vorig jaar deed, maar op zaterdag, zondag en maandag - iets onhandiger, maar 15 november is nu eenmaal de oprichtingsdag. "Het is", aldus directeur Harry Hemink, "een fantastische kans om onszelf in de etalage te zetten." Tegelijk doemt echter de vraag op wat de NCRV nu nog inhoudt.

Vroeger was dat duidelijk; de omroep fungeerde eenvoudigweg als 'hulpmiddel bij de Evangelie-verkondiging'. Maar al in 1968 moest de NCRV-leiding concluderen dat bekeren via de televisie niet mogelijk is. En ook op de radio wordt het steeds minder, zegt Yko van der Goot, eindredacteur godsdienstige radioprogramma's, in het pas verschenen jubileumboek Ze laten mensen in hun waarde. Zijn superieuren stellen zich 'vaak te coöperatief' op bij het schrappen van de godsdienstprogramma's terwille van de zenderkleuring, vindt Van der Goot: "Daardoor leveren we een stuk van onszelf in." Natuurlijk houdt hij goede moed, "maar toch kan me soms het gevoel bekruipen dat wij hier het licht gaan uitdoen."

In plaats van de oude geloofszekerheden gelden bij het NCRV-beleid dezer dagen heel wat vagere begrippen als fatsoen, respect, liefde en vertrouwen, die bovendien tegen betaling werden geformuleerd door een reclamebureau. Zelfs het nieuwe, als godsdienstig geannonceerde tv- programma Mens, dat zondagmiddag in première gaat, grijpt naar het hulpmiddel van de bekende Nederlander (de zanger Hans de Booy) om het over drijfveren en geloof te hebben. Alleen in de nieuwe kinderserie Bijbelse beesten (maandagmiddag) worden nog bijbelverhalen verteld - met gebruik van nieuwe animatietechnieken. Ook ex-directeur Aart Duijser vindt het nu 'moeilijk' naar buiten te brengen wat de kern van zijn omroep is: "Dat voel je of dat voel je niet. Dat zie je of hoor je."

Een blik op het jubileumprogramma leert hoe de NCRV zich in deze ontzuilende tijd tracht te manifesteren: een zaterdagavondgala met beschaafde pop, ballet, klassieke muziek en coryfeeën uit eigen huis, op zondag De Stoel, een obligaat ogend musical-gala en een tv-registratie van het fameuze Cirque du Soleil, op maandagmiddag een extra Jos op 1 'over liefde, respect, fatsoen en vertrouwen' en op maandagavond het kinderprogramma Wie weet waar Willem Wever woont dat de sfeer oproept van Kinderen voor kinderen van twintig jaar geleden. Verder Villa Felderhof in Afrika en een concert van de verstandelijk gehandicapte Josti Band. De presentatoren zijn achtereenvolgens Mariska Hulscher en Jochem van Gelder, Rik Felderhof, Mariska Hulscher, Jos Brink, Jochem van Gelder, Rik Felderhof en Jos Brink. De onvermijdelijke hoogtepunten uit de oude doos zijn te zien in de middaguren en in de nacht, net zoals de AVRO dat vorig jaar deed.

Ter promotie van de feestaflevering van Villa Felderhof zijn de afgelopen dagen al herhaaldelijk beelden vertoond van de politieke vrienden Dries van Agt en Hans Wiegel die zich naar de voet van de Kilimanjaro lieten vervoeren. Glimmend van tevredenheid zaten ze in het vliegtuigje naast elkaar, terwijl de gastheer plaats had genomen naast Eugenie, de echtgenote van Van Agt. Wat er precies werd besproken, is nog niet bekend, al staat wel vast dat ook aan de orde komt waarom hun eertijdse kabinet Van Agt-Wiegel zo nadrukkelijk ook de naam van de vice-premier droeg. Het zat zo: Dries was een ochtendmens en Hans een avondmens, en zo hadden ze ook de regeringswerkzaamheden verdeeld.

Een andere CDA-politicus, de huidige partijleider Jaap de Hoop Scheffer, duikt nog even op in het zaterdagavondgala. Ietwat gniffelend heeft men laten uitlekken dat hij is gevolgd door de makers van Blik op de Weg - en dat is blijkbaar niet goed afgelopen.

Nog maar kortgeleden zou de NCRV zo'n poets nooit hebben gebakken, want toen waren de banden tussen de christelijke omroep en de christelijke politici nog warm en hecht. Nu heeft men, net als alle andere omroepen, met aanzienlijk bekoelde betrekkingen met Den Haag te kampen. De politiek lijkt allang op de traditionele verzuiling te zijn uitgekeken. Volgend jaar vieren de KRO en de VARA nog hun 75-jarig bestaan en de VPRO een jaar later. Intussen worden de omroepen steeds meer in de rol van toeleveranciers gedwongen, terwijl de macht over de programmering wordt uitgeoefend door onverzuilde functionarissen. Dat knaagt aan het fundament van de omroepen. En het roept de vraag op of al deze 75ste verjaardagen ook meteen de laatste jubilea van Hilversum zullen zijn.