In: Rialto,Amsterdam; Haags Filmhuis; 't Hoogt, Utrecht

Een filmstudio bij de hemelpoort

Door HANS BEEREKAMP
De locatie van After Life, de tweede lange speelfilm van de 36-jarige Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda (Maborosi), is een stoffig nutsgebouw van onbestemde leeftijd. Waar herinnert het me toch aan? Een school? Een vormingscentrum? Een kleine fabriek?

Op maandagochtend treft het personeel voorbereidingen voor de aankomst van de gasten van die week. De chef meldt dat het er 22 zullen zijn, en verdeelt deze over drie functionarissen. Een voor een worden de grotendeels wat oudere bezoekers in de wachtkamer opgeroepen voor hun intake. In een documentair aandoende montage ontdekken we het doel van hun bezoek. Terloops wordt elk van de gasten gecondoleerd met zijn overlijden. Ze worden verzocht voor woensdagavond te melden wat de meest ingrijpende herinnering aan hun leven is. De staf zal daar dan in drie dagen een filmpje van maken, zodat ze aan het einde van de week, tijdens de projectie, met die ene overgebleven herinnering de echte eeuwigheid kunnen betreden.

De titel After Life is dus dubbelzinnig. Dit tussenstation bevindt zich na het leven en modelleert naar het leven. En nu weet ik het ook: het gebouw lijkt op een ouderwetse filmstudio.

In tegenstelling tot de meeste speelfilms over de hemelse bureaucratie, doet After Life niet aan mystiek of metafysica. Niets menselijks is de engelen vreemd, het zijn geduldige, maar humeurige werkers met een zware opgave. Research-assistenten verzamelen gedetailleerde informatie over de uitverkoren herinneringen. Een meisje dat voor eeuwig een ritje in Disneyland wil herhalen, wordt er voorzichtig op gewezen dat veel tieners dat kiezen, maar dat er misschien betere alternatieven zijn.

After Life is behalve een listig geschreven, bijna-komedie met een paar verrassende wendingen ook een essay over fictie en documentaire, over het maken van een film. De in opdracht van de overledenen vervaardigde filmpjes blijken van een ontroerende kunstmatigheid: juist die bordkartonnen schijnwerkelijkheid vormt de ideale geheugensteun, mits gebaseerd op authentieke gegevens.

In dit kantoor wordt geen oordeel geveld: elke herinnering mag behouden worden, en de hel is slechts voorbehouden aan wie geen herinnering kan of wil kiezen. Die moet in de wachtkamer blijven zitten totdat hij weet wat in zijn leven echt van belang was.

Voor cinefielen is Kore-eda's associatie van de hemel met een gecondenseerde filmrealiteit niet verrassend te noemen. De cliënt die het langst over zijn keuze moet nadenken, opteert uiteindelijk voor een moment dat hij besloot om met zijn vrouw naar de bioscoop te gaan. Verrassend is wel de vormgeving van het celluloidparadijs: geen glamour, geen eeuwig dansende Astaire & Rogers, maar een documentaire wereld, gefabriceerd van paperclips en karton in een verkommerde studio. Zo onstaan de grootste filmwonderen.