In: Haags Filmhuis, 26 en 27/8

Het slachtoffer van een te mooi gezicht

Door BIANCA STIGTER
In Repulsion (1965), Roman Polanski's eerste Engelstalige film, speelt Catherine Deneuve een vrouw die gek wordt. Het is een film die vooral om één beeld bekend is gebleven: dat van de handen die uit de muur komen. Het is een beeld dat maar een seconde of twee te zien is. Iets eerder is er een voorbode van, dan komen er twee handen uit de muur, waarvan er een Deneuve's borst grijpt.

Deneuve speelt in Repulsion Carol Ledoux, een jonge Belgische schoonheidsspecialiste die samen met haar iets oudere zuster een ouderwets, ruim appartement bewoont in Londen. De zuster houdt het met een getrouwde man, en als zij een snoepreisje naar Italië maken, blijft Deneuve alleen achter. Polanski, die niet bekend staat als een acteursregisseur, registreert Carols gekte niet op Deneuve's gezicht. Er staat soms wat zweet op en af en toen opent ze haar ogen nog wat wijder, maar Deneuve houdt vanaf de eerste scène vast aan haar glazige gezichtsuitdrukking. Polanski laat de aardappelen die in de keuken liggen meer veranderen dan zijn actrice, ook al pleegt zij in haar wanhoop ook nog eens twee moorden. Toch kun je wel volhouden dat Deneuve goed doet waarvoor ze is ingehuurd. Het is haar uiterlijk, met de zowel arrogante als onschuldige uitstraling de jonge Deneuve eigen, dat hier moet optreden. Ledoux' innerlijk laat Polanski zelf wel zien. Het appartement mag die rol spelen, met de ontspruitende aardappelen, het rottende konijn, de scheuren in de muren en de handen die daaruit komen als voornaamste rekwisieten. Polanski slaagt er zo in je de psychose van Deneuve van binnenuit te laten zien, maar houdt tegelijkertijd afstand. Deneuve's schoonheid verhindert effectief vereenzelviging met Carol. De kijker blijft een voyeur, die bij gebrek aan andere verklaringen in die schoonheid zelf een verklaring gaat zien. Carol wordt ervoor gestraft, ze neemt wraak, ze doet boete, een hele kluwen van oorzaak en gevolg komt op je af gedenderd. Het is in Repulsion soms alsof de schoonheid gelyncht wordt, alsof er op deze wereld geen plaats voor is.