Haags Filmhuis, 14 en 15 aug.; Filmmuseum Amsterdam, 28 aug.

Frankrijk spelen in een immer gesteven kaki rok

Door MARK DUURSMA
In Hearts of darkness, de spannendste documentaire die ik ken, zit een scène met een stel Fransen, dinerend in hun verloren kolonie Indochina.

De scène heeft Apocalypse Now, de Vietnam-film waar de documentaire over gaat, niet gehaald. Francis Ford Coppola vond hem niet goed genoeg. Die afgekeurde minuten van Coppola bevatten meer wanhoop en onmacht over het verlies van een kolonie dan de bijna drie uur die Regís Wargnier nodig had voor zijn epos Indochine. Wargnier houdt het netjes: veel smetteloze tropenpakken, weelderige natuuropnamen en dialogen van het type: "Vrijheid is een bedreiging voor jou."

Maar het is niet alleen de schuld van de regisseur. Zijn hoofdrolspeelster heeft geen talent voor teloorgang. Catherine Deneuve speelt Eliane Devries, alleenstaand beheerster van een rubberplantage in Indochina. Haar geadopteerde dochter, een inlandse prinses, wordt communiste en keert zich tegen haar. Zoals Indochina zich in de jaren veertig keerde tegen moederland Frankrijk. Deneuve speelt Frankrijk en doet dat met de grandeur die verwacht mag worden van het model voor het nationale symbool Marianne. Wat haar ook overkomt, haar decorum is onverwoestbaar. Zelfs in de opiumkit ligt ze er stijlvol bij. Haar kaki rok is immer gesteven.

Indochine, die beeldschone draak van een film, die Franse versie van Gone with the Wind, was Deneuve's zeventigste film, goed voor haar enige Oscar-nominatie. Geen andere rol voldoet zozeer aan het beeld dat aan haar kleeft, dat van de koele Franse elegantie. Ook al beslaat de film een periode van twintig jaar, de make-up mensen hebben niet eens geprobeerd om haar ouder te maken. Ze beperkten zich tot een zonnebril. Even, in het begin van de film, wordt Eliane meegesleurd door aardse passie. Het blijkt niet meer dan een schijnbeweging, een opmaat voor de grootse romance van haar dochter waar de film eigenlijk over gaat. Deneuve herstelt zich en neemt afstand, soeverein als altijd. Als Deneuve en Frankrijk werkelijk één waren geweest, dan heette Vietnam nog Indochine.