NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur MARK HOOGSTAD
ISTANBUL, 27 JULI. Behalve vier winnaars telde de Nederlandse zwemploeg op de openingsdag van de Europese kampioenschappen in Istanbul ook twee verliezers. Al wensten Ewout Holst en Dennis Rijnbeek gisteren geen van beiden als de schlemiel van de dag te worden aangemerkt. "Zie het maar zo: wij hebben gewonnen, maar tegelijkertijd een persoonlijke nederlaag geleden." Holst (20) en Rijnbeek (26) maakten in de ochtenduren deel uit van de 4x100 meter vrije slag-estafetteploeg, samen met Marcel Wouda en Johan Kenkhuis. Na een finaleplaats te hebben veilig gesteld, middels de eerste plaats in de series, werden beiden bedankt voor bewezen diensten. Op grond van een betere tijd viel de keuze van de technische staf niet op Holst en Rijnbeek, maar op Wouda en Kenkhuis.

Zodoende moesten de onfortuinlijke zwemmers tijdens de finale plaats nemen op de tribune. Vanaf die positie keken ze lijdzaam toe hoe, mede onder impuls van hun vervangers Pieter van den Hoogenband en Mark Veens, Nederland de eerste gouden medaille won bij het langebaantoernooi (50 meter). Vooral de tijd, een nieuw Europees record (3.16,27) en de op drie na snelste tijd ooit, leidde tot een uitgelaten stemming aan de rand van het bassin.

Holst en Rijnbeek lieten de vreugdevolle taferelen aan zich voorbijgaan. Hun teamgenoten hadden het water nog niet verlaten of beiden maakten rechtsomkeert. En dat terwijl er volgens bondscoördinator Ad Roskam ook voor hen een medaille lag te wachten. Rijnbeek: "Maar wij hadden daar niets meer te zoeken en dus hebben het hotel maar opgezocht."

Zwemmen is een wrede sport. Eén keer het vuile werk opknappen en het toernooi zit er alweer op. Rijnbeek, cynisch: "Maar hadden wij die finale gewonnen, dan was het toernooi ook over en uit geweest." Afleiding vinden Holst en Rijnbeek morgen in een timetrial, een officiële wedstrijd die de zwembond op het laatste moment inlaste en waar beiden hun tijd kunnen aanscherpen met het oog op een mogelijke olympische uitverkiezing.

Holst en Rijnbeek betalen de tol voor de recente ommezwaai van routinier Wouda. Met het oog op "een wel hele grote kans op goud" schrapte de 27- jarige kopman van de nationale ploeg twee weken geleden de 100 meter schoolslag van zijn EK-programma. "Deze estafetteploeg heeft olympische potentie. Zelfs ik moest vanochtend voluit gaan, want anders had ik de finale wel kunnen vergeten", besefte de wereldkampioen op de 200 meter wisselslag. Holst en Rijnbeek geven Wouda geen ongelijk. "Ik had vermoedelijk hetzelfde gedaan", sprak Rijnbeek naderhand. Maar niemand die desondanks medelijden met de bedrijfseconoom hoeft te hebben. "Want ik kan straks in Sydney misschien een medaille winnen. Wie kan mij dat nazeggen?"

Holst onderging zijn 'nederlaag' al even gelaten als zijn collega van AZ&PC. "Je traint voor vijftig seconden per jaar. Sommige mensen zullen zeggen: dat is gekkenwerk. Ik zeg: dat is topsport. Je moet er voor werken. In het leven krijg je niets cadeau."

Wat heet. Zo moordend is de concurrentie binnen de Nederlandse ploeg inmiddels dat Holst en Rijnbeek zich op voorhand al hadden verzoend met een bijrol. Van den Hoogenband en Veens zijn, en zo eerlijk moesten ze wel zijn, momenteel een paar maten te groot. Rijnbeek: "Nederland zet de toon op de 100 vrij. Dan is het geen schande om pas op de plaats te maken voor jongens van het kaliber-Pieter van den Hoogenband."

Niet Holst of Rijnbeek, maar Johan Kenkhuis is het voornaamste slachtoffer van de luxe waarin het Nederlandse zwemmen baadt. Nadat hij in de series al een nieuw persoonlijk record (49,88) had laten aantekenen, scherpte de 19-jarige VWO-scholier zijn toptijd in de finale aan tot 49,79. Met die tijd zou Kenkhuis zich op het individuele nummer serieus kunnen mengen in de strijd om de medailles. Maar omdat elk land maar twee zwemmers mag inschrijven en Nederland met Van den Hoogenband en Veens over twee nog snellere raspaardjes beschikt, moet de zwemmer van AZ&PC genoegen nemen met optredens in estafetteverband.

Dat deed hij gisteren op indrukwekkende wijze, al stond zijn opening ook nu weer in de schaduw van het het machtsvertoon dat Van den Hoogenband tentoon spreidde in het Ataköy Olympic Pool Stadium. Amper een half uur na zijn Nederlands record - 23,88 in de halve finales van de 50 meter vlinder - of de 21-jarige slotzwemmer realiseerde met 47,31 de snelste split (officieuze tijd) ooit. "Ik had vleugeltjes vandaag", glunderde hij na afloop.

Zo groot was de overmacht van Van den Hoogenband dat zijn directe tegenstander, niemand minder dan tweevoudig olympisch kampioen Alexander Popov, het nakijken had. Vandaag en morgen, wanneer de individuele 100 meter vrije slag op het programma staat, moet blijken of The Russian Rocket inderdaad kwetsbaar is, zoals PSV-trainer Jacco Verhaeren gisteren vermoedde. "Vroeg of laat gaat Pieter hem verslaan. Wellicht komt die dag eerder dan iedereen denkt."

Een estafette maakt speciale krachten los. Van den Hoogenband weet daar alles van. Ook gisteren profiteerde hij weer van de vliegende start die de estafette zo eigen is, en liet hij zien in groepsverband boven zichzelf uit te kunnen stijgen. Zwemmen is een individuele sport. Estafettes vormen een uitzondering op die regel. Holst: "Zwemmen is een loners-bestaan. Alles doe je in je eentje, behalve als het om de estafette gaat. Dan komt het groepsgevoel om de hoek kijken en geef je vaak wat extra gas." Inge de Bruijn heeft zich teruggetrokken voor de finale van de 50 meter vlinderslag. De voormalig wereldrecordhoudster, gisteren tot twee keer toe goed voor de snelste tijd, geeft de voorkeur aan de 100 meter vrije slag. In navolging van het kortebaancircuit (25 meter) heeft ook het langebaanzwemmen gekozen voor de introductie van halve finales. Om overbelasting te voorkomen zijn zwemmers gedwongen keuzes te maken. Twee nummers combineren zonder noemenswaardige rustpauze blijkt een onmogelijke opgave. PSV-trainer Jacco Verhaeren is fel tegenstander van halve finales. De terugtrekking van zijn pupil De Bruijn noemde hij een verkapt protest aan het adres van de EK- organisatie. De Bruijn onderstreepte vanmorgen haar ambities op de 100 vrij door in de series de snelste tijd te zwemmen, 55,20. Op hetzelfde onderdeel bij de mannen was Pieter van den Hoogenband de snelste, 49,50. Ook Mark Veens drong door tot de laatste zestien met zijn 50,62.

( a d v e r t e n t i e s )