In: Filmmuseum, Amsterdam dag. t/m 28 juli

Een Parijs' theater in oorlogstijd

Door RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Er is iets in het spel van Cathérine Deneuve dat haar bij uitstek geschikt maakt voor het uitbeelden van ambivalentie.

Menige mindere regisseur exploiteert dit gegeven door de actrice veel effectvol te laten zwijgen. Maar de Franse regisseur François Truffaut geeft in Le dernier métro (De laatste metro), een van zijn beste films, Deneuve alle kans haar rol volledig uit te spelen. Ze is voortdurend druk bezig met het redden van een Parijs theater in oorlogstijd, zowel door het te vriend houden en manipuleren van de Franse nazi's die in het Parijse culturele leven tussen 1940 en 1944 de dienst uitmaken, als op meer persoonlijk vlak.

In een kelderruimte onder het toneel bevindt zich namelijk Deneuve's echtgenoot, een toneelregisseur van Duits-joodse origine die in verband met het Berufsverbot voor joden in het Franse theater naar het buitenland is gevlucht, maar in werkelijkheid dus nog onder de planken woont en zelfs, via een oude verwarmingsbuis, de repetities volgt en indirect leidt. Deneuve is de enige die dat weet en hem elke dag in zijn onderduikruimte bezoekt. De ambivalentie is erin gelegen dat aan de liefde tussen Deneuve en haar onderduiker eigenlijk een einde is gekomen - terwijl de praktische situatie het niet mogelijk maakt om aan de verhouding een einde te maken. Tegelijkertijd is Deneuve bovengronds, op de planken, verkikkerd geraakt op de nieuwe, een beetje domme jeune premier van het toneelgezelschap - een prachtige rol van Gérard Depardieu in zijn magere jaren. Omdat de echtgenoot meeluistert, kan Deneuve ook aan die gevoelens geen lucht geven.Truffaut, die voor Le dernier métro ook het scenario schreef, slaagt erin dit gevoelsdrama te tonen zonder dat ook maar één keer in de film de situatie volledig wordt uitgespeeld of uitgesproken. Dat kan alleen maar omdat alle draden bijeen komen in het personage van Deneuve. Daar zijn ze, zo blijkt, in zeer goede handen.