NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent
NEW DELHI, 16 JUNI. Onder toenemende dreiging van een regelrechte oorlog zijn India en Pakistan bezig troepen samen te trekken langs de gehele grens. Uit het grensgebied in het Indiase deel van Punjab, honderden kilometers ten zuiden van Kashmir, zijn de laatste dagen duizenden bewoners gevlucht uit angst voor oorlog. India heeft vanochtend Pakistan beschuldigd van schending van de Geneefse conventie wegens "marteling van en moord op" zeven Indiase soldaten, onder wie een piloot wiens toestel enkele weken geleden boven Pakistaans grondgebied was neergehaald. Pakistan noemt de zaak "absurd".

De Amerikaanse president Clinton heeft er gisteren in een telefonisch gesprek bij de Pakistaanse premier Sharif op aangedrongen geïnfiltreerde militanten "terug te trekken" van Indiaas grondgebied. Daarmee gaven de Amerikanen aan dat zij Pakistan verantwoordelijk stellen voor de ernstige crisis en de gevechten in Kashmir. Volgens een woordvoerder van het Witte Huis zei Clinton dat Pakistaanse troepen de bestandslijn in Kashmir hebben overschreden. Pakistans minister van Buitenlandse Zaken Sartaj Aziz zei vanochtend in een reactie tegenover Reuters dat "Pakistan niet alleen de bestandslijn heeft overschreden, India ook" Daarmee gaf hij voor het eerst toe dat Pakistaanse militairen de bestandslijn in Kashmir hadden geschonden.

Bondgenoten laten Pakistan in de steek

Er bestaat weinig twijfel aan dat de steeds verder escalerende spanningen in Kashmir zijn veroorzaakt door Pakistan. India voelt zich verraden.

Door onze correspondent ROB SCHOOF

NEW DELHI, 16 JUNI. "Zuid-Azië is vandaag veiliger geworden." Zo sprak de Pakistaanse premier Nawaz Sharif vorig jaar plechtig nadat hij had meegedeeld dat zijn land de zevende nucleaire mogendheid op aarde was geworden. De militaire ongelijkheid tussen India en Pakistan was volgens de Pakistanen in evenwicht gebracht met het nieuwe wapen. Maar de oude doctrine uit de Koude Oorlog dat landen met kernwapens geen oorlog voeren en elke gewapende confrontatie uit de weg gaan, werkt niet op het Indische subcontinent. Vlak na de kernproeven van vorig jaar mei braken hevige gevechten uit tussen Indiase en Pakistaanse grenstroepen in Kashmir, met honderden doden onder de burgerbevolking. Een jaar later is de confrontatie tussen de twee kernmachten de ernstigste van de laatste 28 jaar en dreigen beide regeringen met de vierde Indo- Pakistaanse oorlog - tenzij de ander stappen neemt om de situatie te deëscaleren.

Weinig Westerse landen twijfelen eraan dat de recente schermutselingen rondom de demarcatielijn in Kashmir zijn veroorzaakt met medeweten van de Pakistaanse regering, en vooral het machtige Pakistaanse leger. "Uit de artilleriebeschietingen van vorig jaar en uit de massale infiltratie van dit jaar blijkt dat Pakistan sinds de kernproeven brutaler is, veel meer zelfvertrouwen heeft", zegt een diplomaat in Islamabad. Pakistan zou er mede dankzij het gevoel van militaire onschendbaarheid niet op hebben gerekend dat het Indiase leger de bezetting van enkele bergtoppen in Kashmir hardhandig zou proberen te bestrijden, met de inzet van gevechtsvliegtuigen en meer dan 30.000 soldaten. "De kans op oorlog tussen India en Pakistan is nul", zei de Pakistaanse legerleider, generaal Parvez Masharraf, begin dit jaar nog. Wellicht ging het infiltratieplan van de Pakistanen precies daarvan uit.

Opvallend was de afgelopen weken de koele reactie van twee van Pakistans bondgenoten. De Amerikaanse regering sprak vorig weekeinde voor het eerst over de "infiltratie" in India, waarmee zij Pakistaanse claims van tafel veegde dat de guerrillastrijders in de bergen bij Kargil Kashmiri mujahedeen zijn, islamitische vrijheidsstrijders uit het Indiase deel van Kashmir. Protesten van Pakistaanse diplomaten in Washington haalden niets uit. Eenzelfde reactie kwam uit Peking, de andere grote bondgenoot van Islamabad. Minister van Buitenlandse Zaken Sartaj Aziz kreeg vorige week te horen dat Pakistan en India de kwestie bilateraal moeten oplossen - bijna een letterlijke vertolking van het Indiase standpunt.

India voelt zich verraden omdat de voorbereidingen voor de infiltratie aan de grens in Kashmir moeten zijn begonnen lang voordat premier Vajpayee zijn historische busreis naar Lahore maakte, op uitnodiging van de Pakistaanse premier. Het gebied rond Kargil en vooral de ontoegankelijke ijsvlaktes boven het plaatsje Drass, waar de guerrillastrijders zich in het voorjaar ingroeven, is met temperaturen van 60 graden onder nul na Siberië de koudste plek op aarde; zelfs wie zonder oorlogvoering wil overleven op hoogtes van 6.000 meter moet zich langer dan een maand voorbereiden, zo stelt de Indiase regering, en kan bovendien niet zonder hulp van buitenaf.

De Pakistaanse infiltratie in het Indiase deel van Kashmir heeft veel kenmerken van de strijd die Pakistan jarenlang voerde in een ander buurland, Afghanistan: in de jaren '80, samen met de Amerikanen aan de zijde van de mujahedeen, het Afghaanse verzet tegen de Russen; vervolgens, lang nadat de CIA uit de Khyberpas was verdwenen, aan de zijde van de in Pakistan geboren Talibaan tegen de niet-Pathaanse bevolkingsgroepen in Afghanistan. De islamitische strijders werden jarenlang met Pakistaans geld, wapens en militairen ondersteund tijdens hun verovering van inmiddels 90 procent van het Afghaanse grondgebied. Pakistan houdt vol dat de steun aan de Talibaan alleen "moreel" en "diplomatiek" was - bewoordingen die ook al sinds 1990 voor de steun aan de onafhankelijkheidsstrijders in het Indiase deel van Kashmir worden gebruikt. Nu de strijd in Afghanistan voor het grootste deel is gestreden, hebben duizenden islamitische strijders hun handen vrij voor die andere jihad, de heilige oorlog tegen de hindoeïstische heersers in de islamitische Vallei van Kashmir, waarvoor zij werden getraind in de tientallen opleidingskampen en madrassa's (koranscholen) van fundamentalistische groeperingen als de Lashkar-e- Taiba en de Hizb-ul-Mujahedeen in het Pakistaanse Azad Kashmir en in Afghanistan. Een 'bewijs' daarvoor is volgens de Indiase media dat een Indiase gevechtshelikopter tien dagen geleden in Kashmir werd neergehaald met een Stingerraket. Dit wapen hadden de VS in het verleden op grote schaal beschikbaar gesteld aan de Pakistaanse inlichtingendiensten voor de strijd in Afghanistan.

Infiltratie in Kashmir door militanten vanuit Pakistan gebeurt volgens India al jaren, maar nieuw is de schaal waarop dat dit voorjaar gebeurde. Dezelfde diplomatieke bronnen gaan ervan uit dat dat mede te maken heeft met de enigszins gebluste onafhankelijkheidsstrijd in de Indiase Kashmir Vallei, die tien jaar geleden begon, maar inmiddels over zijn hoogtepunt heen is. Enkele honderdduizenden Indiase soldaten zijn nog steeds paraat om elke vorm van opstand met bruut geweld neer te slaan in de zwaarst gemilitariseerde regio ter wereld.

Een andere reden voor de grootschalige Pakistaanse infiltratie is volgens waarnemers een hernieuwde poging om de kwestie-Kashmir op de internationale agenda te krijgen. De Pakistaanse roep om internationale bemiddeling, dreigementen over oorlog met India of over het 'nucleaire kruitvat' Kashmir worden in Westerse kringen steevast uitgelegd als pogingen de kwestie te internationaliseren. Zo wil Pakistan dat de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zich uitspreekt over het huidige conflict in Kashmir om een vijftig jaar oude VN-resolutie opnieuw ter discussie te stellen. Daarin roept de Veiligheidsraad beide landen op een referendum te houden waarin de bevolking van Kashmir zich zelf kan uitspreken over aansluiting bij India of Pakistan. India heeft de resolutie nooit uitgevoerd omdat Kashmir naar het oordeel van New Delhi een "ondeelbaar geheel" vormt met India.

Pakistan, ondertussen, lijkt zich te hebben verkeken op de Indiase reactie die neerkomt op terugtrekking van de militanten, of oorlog. Aan Nawaz Sharif de keuze, zo zei premier Vajpayee deze week tijdens een bezoek aan Srinagar, de zomerhoofdstad van Indiaas Kashmir. Pas als de status quo ante weer is bereikt - als de bergen rond Kargil zijn ontruimd - is India bereid weer te praten.

( a d v e r t e n t i e s )