NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Mobiele telefonie wordt hoog gewaardeerd; Libertel heeft een beurswaarde van bijna 14,5 miljard gulden. Vergeleken daarmee is de waardering van het grote 'vaste' netwerk van KPN laag. Perspectief voor een overname?

Door onze redacteur MICHIEL VAN NIEUWSTADT

ROTTERDAM, 15 JUNI. De top van KPN moet dezer dagen met rode oren de krantenkoppen lezen. De Amerikaanse partner Qwest heeft in de VS een miljardenbod gedaan op concurrenten Frontier en USWest. Het Ierse Telecom Eireann, waarin KPN een belang kan krijgen van 21 procent, zal bij de beursgang deze zomer een geschatte waarde krijgen tot 20 miljard gulden. Als klap op de vuurpijl gaat vandaag KPN-concurrent Libertel naar de beurs. Eenvoudige rekensommetjes bieden een verrassend zicht op de waardering van KPN, Nederlands grootste telecommunicatiebedrijf. Op grond van de verkoopprijs van 21 euro voor een aandeel Libertel is dit Limburgse bedrijf bijna 14,5 miljard gulden waard. KPN's mobiele- telefoniedivisie had eind maart 2,4 miljoen klanten, ruim een miljoen meer dan Libertel. Zijn de abonnees van KPN net zoveel waard als die van Libertel, dan kan het mobiele-telefoniebedrijf van de marktleider op de beurs zo'n 25 miljard gulden opbrengen. KPN zou zelfs nog hoger uit kunnen komen. Het bedrijf verdiende in het afgelopen jaar 126 gulden per maand per mobiele abonnee, een kwart meer dan Libertel. De mobiele tak van KPN vertegenwoordigt meer dan de helft van de concernwaarde, vanmorgen op de Amsterdamse beurs ruim 48 miljard gulden.

Financieel bestuurder K. Griffioen meldde enkele maanden geleden dat een Amerikaanse zakenbank het prijskaartje van 15 miljard gulden op de buitenlandse activiteiten van KPN had geplakt. Daarmee komt de waarde van KPN's mobiele en internationale bezittingen samen uit op 40 miljard. Voor het hart van het concern, het Nederlandse vaste net met ruim 9,4 miljard aansluitingen, heeft de aandeelhouder klaarblijkelijk weinig over. De Nederlandse markt voor zaktelefonie behoorde in 1998 tot de snelstgroeiende ter wereld. Het aantal Nederlandse gebruikers van een zaktelefoon verdubbelde vorig jaar tot 22 procent. Eind maart was de 'penetratie' 26 procent, dichtbij het Europese gemiddelde.

Bestuursvoorzitter J. de Wit van Libertel ziet een zonnige toekomst. Nederlanders omarmen vernieuwingen wat traag, meent hij. Maar eenmaal overtuigd, zijn ze niet meer te houden. In pc-bezit liep Nederland ook lang achter bij de rest van Europa. Nu bezit bijna de helft van de huishoudens ten minste één pc. Ook in ander opzicht onderscheidt Nederland zich in mobiele telefonie. Met vijf aanbieders ervan telt het er meer dan enig ander Europees land. Maar ze moeten putten uit een potentieel dat slechts 15 tot 20 procent is van dat in Duitsland, Frankrijk, Italië en het Verenigd Koninkrijk.

Met de explosieve groei in Nederland is een toename met een kleine twee miljoen abonnees (tot ruim 5,5 miljoen eind 1999) haalbaar. Maar zelfs dan kunnen niet alle aanbieders hun ambities verwezenlijken. Dutchtone en Telfort mikken eind dit jaar op 400.000 abonnees, Ben op 180.000 tot 230.000. De resterende miljoen nieuwe abonnees is precies het aantal dat KPN-topman W. Dik dit jaar denkt te kunnen winnen. En Libertel? Dat zou bij een groei van twee miljoen 800.000 abonnees moeten binnenhalen om zijn marktaandeel te behouden. Dat wordt dus dringen, zeker als alle aanbieders dit najaar hun landelijke netwerk gereed hebben. Behalve het winnen van zieltjes is ook de prijsontwikkeling voor de aanbieders van cruciaal belang. Na een korte prijzenslag dit voorjaar lijkt sprake van een wapenstilstand. Zakenbank Credit Suisse First Boston (CSFB) heeft becijferd dat de maandelijkse telefoonrekeningen van vooruitbetaalde abonnementen (zogeheten prepaids) elkaar bij de vijf aanbieders niet veel ontlopen. Voor reguliere abonnementen zijn klanten van KPN en Libertel aanzienlijk duurder uit, maar dit marktsegment is van minder belang omdat 80 tot 90 procent van de nieuwkomers op de markt kiest voor het goedkopere vooruit te betalen abonnement. CSFB acht de kans op een prijzenslag beperkt, omdat Libertel en KPN de nieuwe aanbieders met hun agressieve reactie schrik hebben aangejaagd. De nieuwkomers zijn bovendien niet goed uitgerust voor een prijzenslag. Ze hebben modernere netwerken, maar geen grote kostenvoordelen.

Meer dan een prijzenslag vrezen de aanbieders misschien wel aantasting van de lucratieve tarieven voor telefoonverkeer van een vast naar een mobiel toestel. Toezichthouder Opta vermoedt prijsafspraken en heeft opheldering geëist. CSFB schat dat Libertel in de piekuren 66 cent (van een totaaltarief van 90 cent) en in de daluren 35 cent (van twee kwartjes) opstrijkt van de gesprekken van 'vast' naar 'mobiel'. Uitgaand van de (voorzichtige) aanname dat dit verkeer de helft van alle mobiele gesprekken vertegenwoordigt en dat ze voor de helft overdag worden gevoerd, bepaalt dit ruim 40 procent van Libertels gespreksomzet.

Een andere onzekere factor voor de aanbieders is dat volgend jaar nieuwe telecomfrequenties, voor transport van beeld en grote hoeveelheden andere data, worden geveild. De vraag is hoeveel ze bij de veiling daarvan willen betalen. De overheid haalde vorig jaar 1,8 miljard gulden op met een veiling van GSM-frequenties.

Terwijl grootaandeelhouder ING vandaag incasseert, houdt KPN de kaarten tegen de borst. "Ik zie het [een beursgang van mobiel] niet gebeuren", zegt een woordvoerder. "Het is handig om deze diensten in één hand te houden." Die aanpak is niet ongevaarlijk. Een overnemer van KPN die bereid is de bedrijfsonderdelen 'mobiel' en 'internationaal' te verkopen valt het Nederlandse vaste telefoonnet voor een zachte prijs in de schoot.