NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De invoering van computers dreigt een fiasco te worden omdat minister Hermans (Onderwijs) er te weinig geld voor uittrekt, zo vrezen de middelbare scholen.

Door onze redacteur SHEILA KAMERMAN

AMSTERDAM, 14 JUNI. Rector W. Kok van de scholengemeenschap Het Assink in Haaksbergen moet schreeuwen om zich verstaanbaar te maken. Naast zijn kamer wordt in het plafond geboord. Door het gebouw wordt een netwerk aangelegd om 250 moderne computers aan te sluiten. Het kost hem twee ton, maar dan heeft hij ook wel wat. Tenminste, een netwerk. De aanschaf van ruim 180 computers staat op het programma. Aan zijn ene systeembeheerder heeft hij dan ook niet meer voldoende. En hij moet nog geld vrijmaken voor scholing van leerkrachten en het aanschaffen van software. Waar hij het van gaat betalen, weet hij nog niet. Maar dat "de fooi" van minister Hermans (Onderwijs) niet voldoende zal zijn, is duidelijk.

De middelbare scholen zijn boos over de computerplannen van Hermans. Honderd gulden per leerling per jaar is veel te weinig om de computerfaciliteiten te bieden die middelbare scholieren nodig hebben. Daarnaast kunnen ze het niet verkroppen dat de 119 middelbare scholen die vorig jaar al wèl geld hebben gehad om te pionieren met computeronderwijs, tot 2003 gekort worden. De computers die deze 'voorhoedescholen' inmiddels hebben gekocht, kunnen ze daarvan niet onderhouden en vervangen. Kapitaalvernietiging dus, zeggen ze. Ook vinden de scholen het onbegrijpelijk dat basisscholen en middelbare scholen vanaf 2003 allemaal hetzelfde bedrag per leerling krijgen. Een vierjarige kleuter heeft de computer minder nodig dan een zestienjarige Havo-scholier, stellen ze. Woensdag wordt het computerplan van Hermans in de Tweede Kamer besproken.

Hermans voorganger Ritzen had verwachtingen gewekt met zíjn computerplannen. Hij gaf vorig jaar een selecte groep van 101 basisscholen en 119 middelbare voorhoedescholen 330 gulden per leerling om het computeronderwijs uit te proberen. Zij moesten dan wel aan allerlei voorwaarden voldoen: zorgen voor één computer per tien leerlingen, hun leerkrachten scholen volgens de richtlijnen van het 'digitale rijbewijs' en de computers aansluiten op kennisnet, een netwerk dat de scholen onderling verbindt. Vervolgens zouden ook de andere (volg)scholen geld krijgen. Dit plan zou in totaal 1,3 miljard gulden kosten.

Hermans kreeg bij de kabinetsformatie te weinig geld om die plannen verder uit te voeren. Alleen de voorhoedescholen hadden toen geld gehad. Hermans vond het beter om het beschikbare bedrag te verdelen over alle scholen en hen zelf te laten beslissen op welke manier ze het geld zouden inzetten voor computeronderwijs. Hij wil de volgscholen tot 2003 hun achterstand laten inlopen, ten koste van de voorhoedescholen. De voorhoedescholen in het voortgezet onderwijs krijgen daarom dit jaar 12,50 gulden per jaar per leerling en 30 gulden in de twee jaren daarna. Pas in 2003 krijgen ook zij honderd gulden per leerling. Maar de reële kosten zijn veel hoger dan honderd gulden per leerling per jaar, zegt de vereniging van schoolleiders (VVO). De VVO heeft uitgerekend dat tenminste 250 gulden per leerling per jaar nodig is. "Als we internationaal een beetje in de pas willen blijven lopen", zegt bestuurslid B. Zweers, tevens rector van het Dollard College in Winschoten. De VVO vindt het budget vooral mager, omdat er nog veel schort aan de invoering van computers, ook wel informatie en communicatietechnologie (ICT) genoemd. Dat blijkt ook uit het inspectieverslag 1998. De leraren kampen met een tekort aan kennis en vaardigheden op het gebied van ICT, scholen beschikken over te weinig geschikte computers en van de apparaten die ze wel hebben laat de kwaliteit te wensen over.

"Dat de volgscholen meer krijgen is logisch", zegt Kok. Maar volgens hem wordt vergeten dat de voorhoedescholen in de afgelopen jaren enorm hebben geïnvesteerd in computers en computeronderwijs. Vaak stopten ze er ook eigen geld in. De 2.500 leerlingen tellende voorhoedeschool Het Assink investeerde zelf twee ton. "We wisten niet hoeveel geld er structureel zou komen", zegt Kok. "Maar we twijfelden er niet aan dát er geld zou komen. De computers in de klas hadden zo'n prioriteit."

Zo begon ook het Raayland College in Venray voortvarend met het invoeren van computers toen duidelijk werd dat ze tot voorhoedeschool waren uitverkoren. Deze school met 2.300 leerlingen heeft afgelopen jaren 1,2 miljoen geïnvesteerd, waarvan vier ton door de school zelf. Directielid L. de Veen vond de voorwaarden die het ministerie stelde geen groot probleem omdat hij zelf één computer voor tien leerlingen een waardevol streven vindt. "Vooral de zwakkere leerlingen uit de lagere milieus zijn er de dupe van als de computerfaciliteiten op school onder de maat zijn", zegt De Veen. "Die hebben thuis geen geavanceerde pc staan."

Maar het is onmogelijk om de goed geoutilleerde computerlokalen te onderhouden van iets meer dan een tientje per leerling, zegt Kok. "Het is pure kapitaalvernietiging." De Veen: "De minister heeft eenmalig geld gegeven en zegt nu: zoek het verder maar uit." Hij vindt het vooral moeilijk om de motivatie onder de docenten op peil te houden. "Er waren veel docenten die twee jaar geleden vanwege alle verplichtingen geen voorhoedeschool wilden worden. Die zeggen nu: Zie je wel."

Volgens de VVO zou de minister nog eens goed moeten kijken naar de verdeling van het geld. Ze begrijpen niet waarom alle scholieren vanaf 2003 100 gulden krijgen, ongeacht hun leeftijd. J. de Kreuk, plaatsvervangend rector van het Einstein Lyceum in Hoogvliet. "We hebben hier 30 computers voor 670 leerlingen en die zijn practisch altijd bezet. De leerlingen maken werkstukken, downloaden uittreksels of zitten te chatten. Ze maken toch veel intensiever gebruik van de computer, dan kleuters van vier?"

Als de minister bij zijn plannen blijft, zou hij de eindexamennormen voor Havo en VWO, evenals voor het voorbereidend beroepsonderwijs, bij moeten stellen. " Je kunt niet met veel minder geld hetzelfde doen", zegt Zweers (VVO). "Hoe moeten leerlingen in het studiehuis hun profielwerkstukken op de computer maken als er veel te weinig pc's zijn? Hoe kunnen ze leren om informatie op internet te zoeken?" De ontwikkeling van kennisnet, waarvoor het ministerie per leerling 45 gulden uittrekt, kan volgens hem beter worden uitgesteld. Een internetaansluiting voldoet voorlopig ook. Zweers: "Kennisnet is prachtig. Maar als scholen onvoldoende computers en faciliteiten hebben, is het nutteloos."

( a d v e r t e n t i e s )