NIEUWSSELECTIE
KORT NIEUWS
RADIO & TELEVISIE
MEDIA
Misyar, een nieuwe, legale tussenweg tussen een huwelijk en een affaire, verovert Qatar.
DOHA, 5 JUNI. Khadijah is onlangs getrouwd. Maar ze woont bij haar ouders, in haar oude meisjeskamer, met televisie, porseleinen snuisterijen en een poster van `Titanic' aan de muur - zonder man. Haar nieuwe echtgenoot heeft al drie vrouwen, en woont op zijn eigen compound, waarop drie huizen staan. ,,Hij wilde opnieuw trouwen'', zegt Khadijah, een bolle 32- jarige vrouw in felgeel joggingpak, die nooit de straat opgaat zonder sluier en het grootste deel van haar gezicht met het goudbruine Qatarese masker bedekt. ,,Maar hij kon de bruidsschat niet betalen, laat staan een vierde huis voor mij erbij bouwen. Dus we konden kiezen: of een relatie in zonde, en riskeren dat het uitkomt met alle sociale stigma's vandien, of een misyar.''
Misyar, een nieuwe, legale tussenweg tussen een huwelijk en een affaire, verovert Qatar als een storm. Niet alleen in de huiskamers, maar ook op TV en in de kranten lijken de Qatari's (en de buitenlanders, die in dit Golfstaatje driekwart van de bevolking uitmaken) het over niets anders meer te hebben. Misyar, dat letterlijk `bezoekje' betekent, werd vorig jaar uitgevonden door een Saoedier, Fahed al-Ghneim, die zich net als Khadijah's echtgenoot geen huwelijk kon veroorloven. Hij wilde ook geen Muta' sluiten, ofwel een `plezierhuwelijk', waarvoor je naar de sjeik gaat om je voor een paar uur of een week met een vrouw in de echt te laten verbinden, waarna het huwelijk vanzelf weer wordt ontbonden - een legaal, geheim en tijdelijk contract dat volgens velen enkel als religieuze dekmantel dient voor slippertjes of bezoeken aan een prostituee. Mannen betalen de vrouw vaak voor de Muta'.
Misyar is voor de lange duur en wordt gesloten met instemming van beide partijen, maar ontslaat mannen van de traditionele plicht om voor hun echtgenote te zorgen. Er wordt geen geld over de tafel geschoven. Een misyar wordt gesloten bij de sjeik, in bijzijn van enkele getuigen, maar buiten die kleine kring weet niemand ervan. De vrouwen blijven thuis bij hun ouders wonen. Hun echtgenoten mogen hen alleen overdag bezoeken; 's nachts zijn zij thuis bij hun `echte' vrouwen.
Het is niet ideaal, vindt Khadijah, de enige misyar-vrouw die wil praten. ,,Maar ik ben te oud om nog normaal te trouwen. Moet ik de rest van mijn leven een dor blaadje zijn, verstoken van de geneugtes van het leven?''
Khadijah, een kleine middenklassevrouw die net als de meeste vrouwen in Qatar niet werkt, is liever een halve echtgenote dan een illegale maitresse. Oude vrijsters zijn in de Golf, waar mannen liefst jonge blaadjes trouwen, een groot probleem - voor hun ouders en broers, die er permanent op moeten toezien dat zij de familie-eer niet schenden door er onoirbare contacten op na te houden, en voor henzelf. In Qatar is polygamie wijdverbreid. Mannen, die volgens de Koran vier vrouwen mogen hebben, scheiden soms van hun eerste vrouw om er een nieuwe bij te kunnen nemen. De verstoten vrouw blijft meestal bij hem, wegens de kinderen en omdat toch niemand haar meer wil. Alleenwonen is taboe voor een vrouw.
Nu de mannen wegens de hoge kosten steeds minder huwelijken sluiten en meer en meer hun toevlucht zoeken in affaires, neemt het probleem van de eenzame vrouwen alleen maar toe. Hoeveel misyar-huwelijken er zijn gesloten sinds het fenomeen vorig jaar geintroduceerd werd in Qatar, is niet bekend. Maar te oordelen aan het aantal vragen dat Sjeik Yusuf Kardawi erover krijgt, zijn het er vele. Kardawi, een Egyptenaar die op de Qatarese televisie een populair programma presenteert onder de titel `Islam en het Leven', krijgt wekelijks een niet te stuiten hoeveelheid telefonische, anonieme vragen over dit huwelijk. Hij is ervoor. ,,Wat is beter voor een vrouw'', zei hij enkele weken geleden op de vraag of het niet oneerlijk voor vrouwen is dat ze de hele avond en nacht zonder echtgenoot moeten doorbrengen, ,,dat ze helemaal geen man heeft, of een man die een deel van de dag bij haar is? Wat is beter, volgens een legaal contract een minnaar hebben, of een minnaar zonder contract die zij stiekem moet ontmoeten''?
In de Qatarese kranten, die net als de Saoedische populaire rubrieken hebben waarin lezers religieuze experts kunnen vragen hoe ze de Koran dagelijks in de praktijk kunnen brengen, gaan voor- en tegenstanders van misyar elkaar al maanden te lijf. Die rubrieken zijn goede graadmeters voor de dilemma's waarmee mensen in een traditionele, islamitische samenleving leven. Een anonieme vrouw schreef: ,,Islam is een godsdienst die de dingen gemakkelijk maakt, en die er altijd voor zorgt dat mensen taboes kunnen omzeilen. Ondanks alle concessies die een vrouw moet doen om een getrouwde man te trouwen, zorgt dit type huwelijk voor rust, hoop, bevrediging en kinderen.'' Een ander vindt echter dat misyar de status van de vrouw omlaag haalt: ,,De man kan niet eens worden gedwongen om de vrouw te onderhouden!'' Alleen de Qatarese schrijfster Nura al-Khater heeft de moed om zich met naam en toenaam in het debat te mengen. Zij vraagt zich af of er kinderen uit een misyar-huwelijk kunnen worden geboren als de verbintenis geheim moet blijven. Verder, stelt zij, is misyar geen oplossing voor alleenstaande vrouwen die arm zijn: die zijn een financi—le belasting voor hun ouders als ze thuis blijven wonen, en kunnen beter op de klassieke manier worden uitgehuwelijkt.
Volgens een Saoedisch tijdschrift dat laatst een opiniepeiling deed over het misyar-huwelijk, vindt 74 procent van de Saoedische vrouwen deze constructie beledigend. 80 procent prefereert de financiële en sociale veiligheid die de `gewone', publieke polygamie hun biedt.
In Qatar is zo'n peiling (nog) niet gehouden. ,,Maar de uitkomst'', zegt Khadijah, ,,zal hier hetzelfde zijn. Diep in haar hart wil elke vrouw een man voor zich alleen. Het probleem is: wij vrouwen hebben het niet voor het zeggen."
5 JUNI 1999
( a d v e r t e n t i e s )
