NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondenten
WASHINGTON, 26 APRIL. De NAVO heeft dit weekeinde formeel vastgelegd dat de taken van het bondgenootschap verder gaan dan de bescherming van het eigen grondgebied. De alliantie acht een resolutie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties wenselijk voor militaire acties buiten het NAVO-grondgebied, maar niet in alle gevallen noodzakelijk.

De leiders van de alliantie bereikten hierover dit weekeinde in Washington overeenstemming. Met de luchtaanvallen tegen Joegoslavië loopt de NAVO al een maand op de nieuwe doelstellingen vooruit.

De driedaagse bijeenkomst in Washington was oorspronkelijk bedoeld ter viering van het vijftigjarig bestaan van de NAVO, maar de oorlog over Kosovo domineerde de top. De regeringsleiders besloten de militaire en economische druk op de Joegoslavische president Milosevic op te voeren, onder meer door een olie-embargo.

In een zogeheten strategisch concept, een document waarin uitgangspunten en doelstellingen van de NAVO zijn vastgelegd, bepaalden de leiders niet alleen dat de NAVO buiten het eigen grondgebied kan optreden, maar ook dat de organisatie wereldwijde gevaren als terrorisme en verspreiding van massavernietigingswapens moet bestrijden. Bij de oprichting in 1949 was het bondgenootschap gericht op de collectieve defensie tegen een aanval van het Oostblok.

Het strategisch concept, een aanpassing van een eerdere versie uit 1991, is in de woorden van secretaris-generaal Solana ,,een wegenkaart waarmee we de uitdagin[gen van de volgende eeuw tegemoet moeten treden''. President Clinton juichte toe dat de NAVO zich nu bereid heeft verklaard de militaire uitdagingen van de volgende eeuw aan te pakken.

Over het mandaat op basis waarvan de NAVO militair kan optreden buiten het eigen grondgebied, bepaalt het document dat de alliantie per geval besluit tot optreden ,,onder de autoriteit van de VN-Veiligheidsraad of de verantwoordelijkheid van de OVSE''. Frankrijk pleitte voor een sterke rol van de Verenigde Naties, maar landen als de VS en Nederland vinden dat optreden van de NAVO niet onderworpen mag worden aan goedkeuring van Rusland en China. De Franse president Chirac meende evenwel dat de NAVO nu heeft bevestigd dat ,,de VN- Veiligheidsraad primaire verantwoordelijkheid draagt voor het handhaven van de vrede en veiligheid in Europa''.

'Etnische rivaliteitenzijn risico voor NAVO'

De NAVO stelde in Washington haar vernieuwde 'strategisch concept' vast. Enkele hoofdpunten uit het dokument.

Door een onzer redacteuren

ROTTERDAM, 26 APRIL. Het 'strategisch concept' van de NAVO dat de 19 lidstaten het afgelopen weekeinde tijdens het 50-jarig jubileum in Washington overeenkwamen, is een herformulering van het strategisch concept uit 1991. Dit laatste stuk was de eerste, officiële formulering van de NAVO-strategie na de val van de Muur in 1989.

Het nieuwe dokument uit Wa[shington van het afgelopen weekeinde bevat vijf hoofdstukken met 65 punten. Ze behandelen onderwerpen als de taken van de NAVO, de veranderende veiligheidssitua[tie in de wereld, en de militaire middelen die het bondgenootschap denkt nodig te hebben om haar taken goed te vervullen . De tekst bevat enkele verwijzingen naar de crisis op de Balkan.

Enkele hoofdpunten:

- Eén van de fundamentele veiligheidstaken van de NAVO is ervoor te zorgen dat in het Europees-Atlantisch gebied geen enkel land een ander land kan intimideren of bedreigen door de dreiging met geweld.(punt 10)

- De Alliantie opereert in een omgeving die voortdurend verandert. Ze speelt een groeiende politieke rol bij conflictbeheersing, en voelt zich betrokken, bijvoorbeeld op de Balkan, bij pogingen om conflicten te voorkomen en op te lossen. (punt 12)

- De Veiligheidsraad van de Ver[enigde Naties heeft de primaire verantwoordelijkheid voor de handhaving van de internationale vrede en veiligheid en speelt als zodanig een cruciale rol in de bevordering van de veiligheid en stabiliteit in het Europees-Atlantisch gebied. (punt 15)

- Hoewel een dreiging van een grootschalige conventionele aanval tegen de NAVO nu onwaarschijnlijk is, is zo'n dreiging op de langere termijn wel degelijk een mogelijkheid. De alliantie moet verschillende vormen van militaire en niet-militaire risico's het hoofd bieden die te maken hebben met onzekerheid en instabiliteit in het Euro-Atlantisch gebied. Etnische en religieuze rivaliteit, territoriale disputen, schending van mensenrechten, en het uiteenvallen van staten kunnen lokale en zelfs regio[nale instabiliteit veroorzaken. De daaruit voortkomende spanningen kunnen leiden tot crises die de Europees- Atlantische stabiliteit bedreigen, tot menselijk lijden, en tot gewapende conflicten. Deze conflicten kunnen de veiligheid van de Alliantie bedreigen, omdat ze overslaan naar naburige landen, inclusief NAVO-lidstaten, maar ook naar andere landen buiten het bondgenootschap.(punt 20)

- Rusland speelt een unieke rol in de Europees-Atlantische samenwerking. Een sterke, stabiele en duurzame band tussen de NAVO en Rusland is essentieel voor blijvende stabiliteit in het Europees-Atlantisch gebied.(punt 36)

- Een belangrijke taak van de NAVO is om potentiële crises in een vroeg stadium te bezweren. Bij crises die de veiligheid van lidstaten in gevaar brengen, kunnen militaire krachten van de NAVO worden opgeroepen om crisis-operaties uit te voeren.(punt 48)

- Bij de uitvoering hiervan wordt de NAVO geconfronteerd met een uiteenlopende actoren, risico's, en situaties, inclusief humanitaire noodsituaties. De bestrijding hiervan kan net zo inspannend zijn als het vormgeven van collectieve defensie-inspanningen van het Atlantisch bondgenootschap. (punt 49)

NRC Webpagina's
26 APRIL 1999

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.