NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

J.J. PEEREBOOM
Achttiende-eeuwse kostumering doet het altijd goed, vooral tegen de achtergrond van een landgoed met glooiende parkaanleg en paarden die aan komen draven over de oprijlaan.

In de klassieke Engelse literatuur evenaart alleen het werk van Jane Austen The History of Tom Jones van Henry Fielding (1749), in geschiktheid voor televisie en film. In het boek betrekt Fielding telkens weer de lezer in conflicten tussen goeden en slechten, prettige en onprettige mensen. Al zijn sommige karakters te sterk vereenvoudigd om echt te lijken, zij dragen aanstekelijk bij aan de loop van het verhaal, en daar gaat het om. Ook in de televisiebewerking, waarvan vanavond het eerste deel te zien is, dwingt het verhaal de kijker meteen partij te keizen.

John Osborne en Tony Richardson hebben in 1963 van deze roman een film gemaakt die nog niet vergeten is, met de jeugdige Albert Finney in de titelrol. Zo opstandig en uitbundig zal deze zesdelige serie niet kunnen worden. Maar zodra de onzekerheid voorbij is over de openingsscène - een incarnatie van Fielding leidt het verhaal in - volgt een verheugende gewaarwording van herkenning. Dat Fielding zelf in beeld wordt gebracht is terecht, want ook in het boek neemt de auteur vaak zelf het woord, om uit te leggen wat hij bedoelt en onderdelen van zijn levensopvatting te onthullen. Hij hoort erbij; alleen lijkt hij in deze gedaante weinig op de schrijver zoals ik hem mij voorstel - maar zonder aan te kunnen geven hoe hij dan wel was.

Als het verhaal op gang raakt is er geen ruimte meer voor twijfel. De kijker begrijpt dadelijk dat hij aan de kant van Tom moet staan, zoals de baby genoemd wordt die onverklaarbaar in het huis van landeigenaar Allworthy is aangetroffen. Schande, zeggen verscheidene onprettige huisgenoten en adviseurs, dat kind moet weg. Zo is Allworthy niet. Deze weduwnaar zonder kinderen is de prettigste man van de hele geschiedenis en hij neemt de vondeling onder zijn hoede. Tom groeit voorbeeldig op tot een leuk uitziende jongen op zijn zesde, en iets minder onschuldig op zijn twaalfde - aan hartveroverende acteurs is in Engeland nooit gebrek.

Even later worden er vijf jaar uit de geschiedenis weggelaten, waar Fielding als verklaring voor gaf dat hij zowel zijn eigen gemak wilde dienen als het plezier van de lezer die naar eigen inzicht de lege ruimte in mocht vullen. Daarna spitst het werk zich toe op de confrontatie van Tom en zijn schijnheilige neefje en rivaal Blifil, en op Toms bedreigde liefde voor Sophia Western, de dochter van een naburige landeigenaar. Zij is een aantrekkelijk standvastig meisje dat veel moet doormaken voordat het verhaal uit is. Haar vader heeft de sterkste bijrol in het drama, een vrolijke, grove, egocentrische levensgenieter die lezer en kijker noodt tot meelachen en tegenspreken.

Het eerste deel van deze dramatisering heeft kleur en smaak genoeg om de kijker benieuwd te maken volgende week opnieuw te laten kijken. Of het tot de zesde aflevering goed zal gaan, moet afgewacht worden. Kenners van het origineel zijn zelden helemaal tevreden over bewerkingen, vooral van zulke uitvoerige boeken als Tom Jones - 800 volle pagina's in de Penguin-uitgave. Er resteert altijd slechts een samenvatting. Het kan niet anders, en deze keer mogen de kenners niet mopperen.

Tom Jones (deel 1/6), Net5, 20.25-21.20u.