Uitgebracht op video door 20th Century Fox Home Entertainment

Boerenzonen als bankrover succes, maar geen legende

Door HANS BEEREKAMP
Op het eerste gezicht lijkt Richard Linklater (Houston, 1962) een onwaarschijnlijke kandidaat om een op de rand van de western balancerende actiefilm te maken over de succesvolste bankrovers uit de geschiedenis van de Verenigde Staten: de gebroeders Newton, die tussen 1919 en 1924 zo'n tweehonderd kluizen met nitroglycerine opbliezen en daarvoor nauwelijks gestraft werden.

Tot nu toe specialiseerde Linklater zich immers in praatfilms over van het leven genietende tieners; geen van zijn vier eerdere films haalde officieel de Nederlandse bioscoop, maar Before Sunrise (1995), waarin Ethan Hawke en Julie Delpy elkaar in de trein naar Wenen de oren van het hoofd babbelen, beleefde in tijdelijke import een redelijk succesvolle tournee.

Toch staat The Newton Boys, Linklaters grootste productie tot nu toe, misschien dichter bij cultfilms als Slacker en Dazed and Confused dan je zou verwachten. Ook de broertjes Newton zijn teenagers, die zich een beetje vervelen, de persoonlijkheid missen om de faam te verwerven waar ze op grond van hun wapenfeiten recht op zouden kunnen doen gelden en het liefst de hele tijd de bloemetjes buiten zetten. In een naast de eindcredits gemonteerd interview met twee van hen, olijke tachtigers inmiddels, is dat het aspect dat ze zich het best herinneren: de auto's, de meisjes en het recht dat ze als arme boeren hadden om eindelijk de banken eens terug te pakken. Linklater, wonend en werkend in Austin, Texas, lijkt hun ressentiment tegen rijke noorderlingen, carpetbaggers zoals ze tot ver na de Burgeroorlog genoemd werden, volop te delen.

Ondanks de soft focus-opnamen en de fraaie landschappen is The Newton Boys een tamelijk kleurloze film, met ook wat bleke hoofdrolspelers als Matthew McConaughey, Ethan Hawke, Vincent D'Onofrio en Skeet Ulrich, die op het kleine videobeeld nauwelijks uit elkaar te houden zijn. Het westen is nog wild genoeg om te paard een gemotoriseerde posse voor te blijven, maar veel meer actie valt er niet te beleven aan hun criminele avonturen. De broers zijn brave ambachtslieden, die voor het eerst gepakt worden, wanneer ze tegen hun gewoonte in een posttrein overvallen. De straffen vallen mild uit, omdat zelfs de rechtbank niet geloven kan dat er veel kwaad schuilt in de boerenzonen.

Dat is ook het beeld dat Linklater ons wil schetsen, van goedhartige boeven, die door een gebrek aan stadse gemeenheid ten onrechte geen legende zijn geworden. Hetzelfde provinciale imago kleeft aan de regisseur, die ook met een volwassen budget maar niet wil doorbreken naar de internationale eredivisie. Meer dan de status van minor poet lijkt voor zijn verdienstelijke, doch weinig tot de verbeelding sprekende werk vooralsnog niet weggelegd.