NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De publicatie van bijdragen van freelance ateurs op de elektronische uitgaven van kranten zoals de websites op Internet heeft tot een conflict geleid.

Door een onzer redacteuren

ROTTERDAM, 23 FEBR. Vijftien freelance medewerkers van NRC Handelsblad, de Volkskrant en Het Parool eisen van hun kranten dat ze stoppen met het doorsturen van hun artikelen naar de Nederlandse PersDatabank (NPD). Deze elektronische databank van het bedrijf Media Resultant heeft plannen voor commercieel gebruik van teksten die eerder zijn gepubliceerd in kranten en tijdschriften.

De auteurs vinden dat ze veel te weinig krijgen betaald voor het opnieuw publiceren van hun artikelen in elektronische media zoals op websites en databanken. Bovendien zijn ze boos omdat hun teksten het afgelopen jaar op de Nederlandse PersDatabank hebben gestaan, zonder dat zij hiervan officeel op de hoogte waren gesteld, laat staan daarvoor toestemming hebben gegeven. Media Resultant is een dochter van PCM, uitgever van de kranten, en beschikt sinds een jaar over de databank, die ook door de kranten zelf wordt geraadpleegd. De advocaat van de auteurs, Catie Oberman, heeft de kranten en hun uitgever PCM tot morgen de tijd gegeven om de artikelen die nu al op de databank staan daaruit definitief te verwijderen. Sinds vorige week vrijdag worden de artikelen wel vermeld, maar zijn ze voor abonnementhouders van de databank niet meer te lezen. Die maatregel vinden de free lancers te weinig. De auteurs weigeren medewerking aan publicatie op de databank totdat er een voor hen bevredigende regeling is getroffen. De auteurs eisen voor publicatie van eerder gepubliceerde artikelen een vergoeding van vijftig procent van het oorspronkelijke honorarium. Voor de artikelen die het afgelopen jaar zonder toestemming in de databank stonden, eisen de auteurs eveneens vijftig procent vermeerderd met driehonderd procent over dat bedrag. Als aan de eisen niet wordt voldaan, dagen de freelancers hun kranten voor de rechter.

Nadat de onderhandelingen tussen de dagbladuitgevers en de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) over de vergoeding voor hergebruik van teksten in elektronische media waren mislukt, deden de PCM-kranten de free lancers eind vorig jaar een aanbod. Dat voorzag in het in licentie geven van het auteursrecht aan de kranten (tot zeventig jaar na het overlijden van de auteur) tegen een vergoeding, voor een proefperiode van drie jaar, van twee procent van hun jaarsalaris. Ongeveer de helft van de aangeschreven freelancers ging met het aanbod akkoord. Maar de vijftien actievoerende freelancers noemen het aanbod ,,een fooi''. Rik Smits, free lancer van NRC Handelsblad: ,,Het gaat om ons bedrijfskapitaal. Het zijn de luiers van de drogist. Die geef je niet zomaar weg.'' Ook zouden sommige freelancers die toestemming gaven in de veronderstelling hebben verkeerd dat zij hun auteursrecht slechts voor de proefperiode van drie jaar in licentie gaven.

PCM en de aangesloten kranten stellen zich op het standpunt dat er voorlopig nog geen winst op elektronische media wordt gemaakt en een ruimere vergoeding dus niet in zit. Bovendien, stelt hoofdredacteur Folkert Jensma van NRC Handelsblad, is het aanbod beter dan concurrerende uitgevers aan hun freelancers hebben gedaan. Medewerkers in vaste dienst van dagbladen krijgen voor de proefperiode van drie jaar een half procent van hun jaarsalaris als vergoeding voor elektronisch hergebruik. Nieuwe freelancers, dat wil zeggen alle auteurs die niet vast aan de krant verbonden zijn, geven bij de publicatie al wel hun auteursrecht in licentie voor elektronisch hergebruik. Jensma: ,,Wij willen graag als hele krant de elektronische media op. Deze freelancers bouwen nu een hek om zich heen.''

Media Resultant, het bedrijf dat de Nederlandse PersDatabank beheert, wil binnenkort kennisintensieve bedrijven gaan interesseren voor abonnementen op de databank. Nu al geeft de PCM-dochter proefabonnementen uit van twaalfhonderd gulden per jaar, waarbij ieder aangeklikt artikel vijf gulden kost. De databank levert informatie van de PCM-titels Algemeen Dagblad, Volkskrant, NRC Handelsblad, Trouw en Het Parool, alsmede van het ANP, enkele regionale bladen en opiniebladen. Volgens business manager Moansen hebben vooral documentatieafdelingen van grote en middelgrote bedrijven interesse. De belangstelling voor artikelen van free lancers is volgens haar niet groot.