NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent CAROLINE DE GRUYTER
AMMAN, 8 FEBR. Sinds de moskeeën gistermiddag Koranverzen begonnen te reciteren, ten teken dat koning Hussein zojuist was overleden, is Jordanië in diepe rouw gedompeld. Met holle ogen van verdriet en slaapgebrek volgden de Jordaniërs de korte inhuldigingsceremonie van de nieuwe koning, Husseins oudste zoon Abdallah, en het bericht dat zijn broer Hamza nu kroonprins is. Wereldleiders als de Amerikaanse president Clinton en zijn zieke Russische collega Jeltsin arriveerden vandaag in Amman voor de begrafenis. Zelfs de Syrische president, Hafez al-Assad, een oude vijand van Hussein, is onverwachts naar Amman gereisd. Honderdduizenden Jordaniërs brachten de koning vanmorgen de laatste groet, toen de stoet van 'skonings paleis Bab al-Salam naar de koninklijke begraafplaats in het Raghadan-paleis reed.

Nooit eerder laaiden de emoties in Jordanië zo hoog op. Velen voelen het verlies van koning Hussein (63), die in 1953 de troon besteeg, als een persoonlijk verlies. Jordanië mag, zoals de minister van Informatie Nasser Joudeh onderstreepte, ,,een land van instituties'' zijn, die instituties liggen al twee weken plat. Mensen kwamen afgelopen dagen wel op kantoor, maar het enige onderwerp van gesprek was de koning en zijn gezondheid. Zodra het nieuws van zijn dood bekend werd, sloot iedereen de poorten. Alle auto's hebben zwarte vlaggen. In bijna ieder huis worden foto's van de koning aan de muur gehangen voorzover ze daar niet al hingen. In Amman is haast niemand te vinden die afgelopen weekeinde niet even naar het Hussein Medical Center reed, waar de koning in coma lag, om tranen te plengen en te bidden voor een miraculeus herstel. De kranten, die in zwart-wit verschenen met zwarte randen op elke pagina, staan vol kostbare rouwadvertenties, niet alleen van de Arab Bank of de Jordaanse Telecommunicatie, maar ook van families. Iedereen vertelt elkaar anekdotes van hoe de koning een arm ziek kind op zijn kosten liet verplegen, hun een auto schonk of jaren terug een nacht doorbracht met gewone soldaten. ,,Ik heb zes jaar in de gevangenis gezeten wegens mijn oproepen voor meer democratie'', zegt een lid van de oppositie die al dagen verdwaasd voor de televisie zit, ,,en toch ben ik leeg van binnen. Wat zal ik die man missen. Ik was nog niet vrijgelaten of de koning nodigde me alweer voor recepties uit en schudde me vriendelijk de hand. ,,Even goede vrienden'', zei hij dan. ,,En hoe is het met de familie?'' Als ik in Syrië of Irak had gewoond, had ik nu niet meer geleefd. Zo'n waardige tegenstander als hij vind ik van mijn leven niet meer.'' Ook deze man, zoals ongeveer 70 procent van alle Jordaniërs Palestijn van origine, die vindt dat Hussein de Palestijnen verraden heeft door in 1995 vrede te sluiten met Israel, kan zich het land zonder de koning niet voorstellen.

Voor hem is Jordanië Hussein, de man die het land van een onbeduidend stuk woestijn zonder natuurlijke rijkdommen tot een regionale machtsfactor heeft gemaakt. Dat gisteren en vanmorgen behalve de presidenten Clinton en Jeltsin - onder anderen - ook de Japanse kroonprins, VN-secretaris-generaal Kofi Annan, koning Beatrix en de Britse prins Charles arriveerden, vormt voor veel Jordaniërs daarvan het bewijs. Dat veel Arabische landen drie dagen van rouw hebben afgekondigd, evenzeer. Het Libanese tv-kanaal LBC stopte de uitzendingen; het enige dat het scherm nog vertoont is een foto van de dode koning. Sultan Qaboos van Oman is er en de president van Soedan, Omar al-Beshir. Saoedi-Arabië stuurde kroonprins Abdullah en de Libische leider Gaddafi zijn oudste zoon, ondanks het feit dat ook het in die landen gehate Israel met een zware delegatie kwam onder wie premier Netanyahu, president Weizman, minister van Buitenlandse Zaken Ariel Sharon en het hoofd van de geheime dienst Mossad. Er gingen geruchten dat het koningshuis moeizame onderhandelingen aan het voeren was met Israel en anti-Israelische Arabische regimes, om een politiek schandaal rond het graf te voorkomen. Maar een welingelichte bron zegt: ,,Netanyahu is gewoon uitgenodigd, punt uit. De koninklijke familie liet het aan de Arabieren over of ze dan wel wilden komen of niet. Zo wilde koning Hussein het. Hij was een vredesstichter, en koning Abdallah wil die politiek voortzetten.''

Abdallah (37), daar is iedereen het over eens, zal altijd in de schaduw van zijn vader blijven staan. Mensen verwachten weinig meer van hem dan dat hij de politiek van zijn vader voortzet. Zijn portretten hangen nog niet in de stad. Zaterdag, toen Hussein nog leefde, kreeg hij van de regering de volmachten om het land te regeren. Gisteren werd hij in een sobere ceremonie beëdigd. Iedereen volgde dat op de televisie. Maar het enige wat mensen erover zeggen, is hoe eerbiedig hij toen voor het levensgrote portret van zijn vader boog en hoe ontroerend ze dat vonden. Toen Abdallah gistermiddag in moeizaam Arabisch aankondigde dat zijn vader was overleden, stonden achter hem twee foto's: een van koning Hussein, een van koningin Noor. Zolang Noor leeft, blijft zij koningin onder andere om haar 18-jarige zoon Hamza voor te bereiden op het koningschap na Abdallah. Abdallahs Palestijnse vrouw Rania (27) houdt slechts de status van prinses. Hoezeer er de afgelopen weken ook geroddeld is over twisten binnen het koninklijk huis, die zijn nu gesmoord. Al twee jaar fluisterde men dat de toenmalige kroonprins Hassan zou worden vervangen door Hamza, de oudste zoon van koning Hussein en koningin Noor. Toen Hassan inderdaad twee weken geleden aan de kant werd gezeten wegens geleidelijke usurpatie van de macht, en hij tot veler verrassing werd vervangen door Abdallah, werden roddels hier ongeveer zo belangrijk als het dagelijks brood. Maar juist nu langzaamaan duidelijk wordt hoeveel van die roddels een kern van waarheid bevatten, sterven ze uit. Abdallah zei dit weekeinde tegen de krant Al-Hayat dat hij pas een dag voor zijn benoeming tot kroonprins daarvan op de hoogte werd gesteld. Maar hij stuurde er, blijkt nu, met koningin Noor al langer op aan om de onpopulaire Hassan weg te werken. Als Hassan koning was geworden had Abdallah, die als hoofd van de Speciale Gardes de volledige steun van leger en veiligheidsdiensten geniet, hem het leven erg zuur kunnen (en wellicht willen) maken. ,,Nu Abdallah koning is,'' concludeert een journalist die anoniem wil blijven, ,,is een ding zeker: hij heeft de macht. Daar legt de koninklijke familie zich bij neer. Ze zijn één. Als Hassan koning was geworden, waren de paleisintriges verder opgelaaid. Dat was slecht geweest voor Jordanië. In deze woelige regio buiten de buren zulke twisten immers maar al te graag uit.'' Dat velen die mening delen, blijkt ook uit het feit dat er geen run op de dollar is. Zelfs bij een kleine crisis rennen Jordaniërs doorgaans naar de geldwisselaars om hun dinars om te zetten in dollars. De Golfstaten, Amerika en het Internationale Monetaire Fonds beloofden de afgelopen dagen voor bankreserves te zorgen, om de instorting van de wankele Jordaanse economie te helpen voorkomen. Maar gisteren werden er in Amman slechts 10 miljoen dollars gekocht - weinig meer dan op een gewone, rustige dag.

Met koning Hussein lijken voorlopig ook de koninklijke vetes begraven. Daarom kunnen de Jordaniërs zich geheel laten gaan in hun rouwbeklag, zonder enige reserve, onbekommerd om de dagen die komen gaan.

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.