In: Rialto, Amsterdam; Haags Filmhuis; 't Hoogt, Utrecht

Families strijden om bus in Iran

Door HANS BEEREKAMP
De tedere beeldtaal van de Iraanse cinema, met regisseurs Abbas Kiarostami en Mohsen Makhmalbaf als sleutelfiguren, en de permanente vermenging van fictie en documentaire elementen als grondtoon, is ook in Nederland niet onbekend meer.

Het debuut van regisseur Rafi Pitts, de Iraans-Franse coproductie Het vijfde seizoen (Fassloh padjom), grijpt eerder terug op een andere Iraanse filmschool, het plattelandsrealisme van Bahram Beyzaï, de regisseur van onder meer Bashu, die ook het scenario schreef van Het vijfde seizoen.

Roya Nonahali in 'Het vijfde seizoen'

Zoals in de meeste films van Beyzaï is de hoofdrol weggelegd voor een sterke, opstandige vrouw. Het verhaal begint met de uithuwelijking van Mehrbanou (Roya Nonahali) om een einde te maken aan de al generaties lang voortetterende vete tussen de families Jamalvandi en Kamalvandi. Ook dan blijken de Jamalvandi's en de Kamalvandi's geenszins van plan de strijdbijl te begraven. De oorlog concentreert zich op de aanschaf van een autobus door de Kamalvandi's om het dorp te verbinden met de moderne tijd ('het vijfde seizoen'). Het lijkt even goed te gaan, maar al snel ontvlamt de animositeit en besluit Mehrbanou haar land te verkopen om de aanschaf van een concurrerende bus te bekostigen.

Als de weelde van twee bussen even de associatie oproept met de twee fanfares in Bert Haanstra's Giethoorn, dan is dat vooral omdat het stramien van de boertige komedie over een dorpsvete nu eenmaal een universeel filmgenre vormt. Hoewel Het vijfde seizoen goed geregiseerd is door voormalig kinderacteur Pitts (zoon van een Engelse vader en een Iraanse moeder, wonend en werkend in Frankrijk) en vermoedelijk voor Iraanse begrippen harde noten kraakt over de traditionele vrouwenrol, biedt dit stoffige panorama van markante types voor een internationaal publiek net iets te weinig nieuws. De moderne (volgens de aanhangers van Beyzaï meer 'gezagsgetrouwe') Iraanse cinema bevat aanzienlijk meer verrassingen en nuances.