NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HET JAAR 1998 begon optimistisch. Met behulp van het IMF zou ook het deel van de wereld dat de afgelopen jaren een razende economische groei had beleefd en nu een institutionele terugslag ondervond, aan democratische hervormingen worden onderworpen. Zelfs kinderen keerden hun spaarpot om voor een belegginkje aan de beurs. Het is een beetje anders gelopen. In de boekhandels domineert nog steeds de trits 'god-geld-gezondheid'. Maar daarbuiten heeft menige domper de hoop dat de wereld democratischer zou worden tot realistischere proporties teruggebracht.

Wat een jaar geleden nog 'Azië-crisis' heette, heeft sindsdien mondiale contouren gekregen. De crisis der 'tijgers' is uitgewaaierd naar andere werelddelen. Eerst was Rusland aan de beurt. De financiële piramide van de overheid stortte in elkaar, de roebel en het bankwezen werden meegesleurd. Daarna verzeilde Latijns Amerika, onder aanvoering van Brazilië dat de industriële productie met negen procent zag krimpen, in de gevarenzone. Ook het fort Europa bleek, ondanks aanvankelijke bezweringsformules van onder anderen supranationaal bankier Duisenberg, niet immuun voor de wereld. Van een crisis is weliswaar geen sprake, maar de recessie klopt toch lichtjes op de deur. In nagenoeg alle landen wordt een langzamere groei (gemiddeld zeker een half procentpunt minder) voorspeld. Begrotingen moeten dan ook worden bijgesteld. Zelfs de Amerikaanse economie, begin dit jaar nog vol op stoom, lijkt een aantal knopen langzamer te varen.

DAT HET ECONOMISCHE feest van medio jaren negentig op zijn einde loopt, is vers één: elke party kent nu eenmaal, net als de varkenscyclus, een tijd van komen en gaan. Vers twee is daarom wellicht belangrijker: het politieke klimaat, dat er het afgelopen jaar niet beter op is geworden. Machteloos hebben politici her en der in de wereld gezocht naar vormen van regulering die het kind niet met het badwater wegspoelen. In China - het gaat dat land volgens de eigen statistieken nog altijd voor de wind - heeft de partijleiding de externe gevaren aangegrepen voor disciplinering in eigen land. In Indonesië heeft president Soeharto het veld moeten ruimen voor zijn 'aangenomen zoon' Habibie, die tot nu toe geen doorbraak heeft kunnen forceren. In Zuid-Korea heeft de oppositie de verkiezingen gewonnen, maar de industriële neergang nog niet tot staan gebracht. In Japan is de carrousel met ministers op volle toeren blijven draaien, zonder veel effect. In Rusland heeft president Jeltsin menige regering naar huis gestuurd, totdat hij zelf thuis moest blijven. Of de in Londen gearresteerde Chileense generaal Pinochet ook in het zand zal bijten, is vooralsnog onduidelijk. Maar het heeft er alle schijn van dat zijn landgenoten die op de loop van het recht hopen binnenkort een teleurstelling moeten verwerken. En dan zwijgen we maar over dat deel van het vergeten continent Afrika, waar de opvolger van Mobutu in Congo bijvoorbeeld op de oude voet is doorgegaan.

IN EUROPA hebben de wisselingen van de wacht, die nagenoeg het hele Westen van het continent in handen van sociaal-democraten hebben gelegd, tot nu toe eveneens minder perspectief geboden dan de pretenties suggereerden. In Duitsland heeft kanselier Kohl na zestien jaar zijn meerdere moeten erkennen in de oppositie, die zich vervolgens onmiddellijk op een debat stortte dat herinnert aan de jaren zeventig. In Groot-Brittannië heeft minister Mandelson, rechterhand van de altijd zo fris ogende premier Blair, de pijp aan Maarten moeten geven wegens een duistere lening. En in Frankrijk fixeren de socialisten zich meer op de mondiale verhoudingen, waarmee ze geen raad weten, dan op hun eigen etatistische traditie die al heel lang aan revisie toe is. Als klap op de vuurpijl zijn ook de Verenigde Staten op drift. In Irak mag Washington dan wel zijn tanden hebben laten zien, in eigen huis houden uitvoerende en wetgevende macht elkaar in een welhaast verstikkende klem. De Republikeinen zien hun potentiële leiders één voor één sneuvelen op de wil van het electoraat respectievelijk hun eigen chantabele privé-leven. De Democraten op hun beurt zijn nergens anders mee bezig dan het stutten van hun president, die zichzelf van zijn soevereine status heeft beroofd. Het gevolg: de enige wereldleider ontbeert een leider.

IN NEDERLAND lijkt het beeld rooskleuriger, apolitiek als het van oudsher is. Maar de dompers dienden zich niettemin aan. De beheerders in stad of polder zijn nog steeds bang iets te bouwen, geven de tijd liever de tijd dan het risico te lopen een vergissing te begaan.

Het tweede 'paarse' kabinet-Kok was afgelopen zomer nog niet beëdigd, of er moest al een winterschilder worden bij geroepen. De uitbreiding van Schiphol en andere infrastructurele projecten, het asielbeleid, de berechting van Bouterse, ja zelfs het waterbeheer is niet wat er van verwacht werd. De regering suddert niettemin introvert door, mede omdat het CDA de hooggespannen verwachtingen van zijn nieuwe leider De Hoop Scheffer niet heeft waargemaakt maar is blijven staren naar de eigen navel.

Buiten het Binnenhof was het niet beter. In Amsterdam gingen Marokkaanse jongens bij het minste of geringste op de vuist met de politie, nu eens met een arrestatie in de straat als alibi, dan weer uit ogenschijnlijke solidariteit met Saddam Hussein. Politie en bestuur staan, ondanks het vrijwilligerswerk dat de Nederlander nog altijd lief is, met de handen in het haar aan de kant. Want deze recalcitrante jeugd naar het sportveld sturen is ook al niet meer de panacee. Het verenigingsleven gaat namelijk eveneens op de commerciële toer. Zo toog de AFC Ajax dit voorjaar ter beurze. Elk aandeel van deze klassieke club kostte toen nog 25 gulden. Nu hebben de trotse bezitters ervan twintig procent minder in portefeuille. Gelet op de sportieve prestaties van de Nederlandse clubs een extra domper, die niet eens meer gecompenseerd kan worden door de olympische gedachte dat deelnemen belangrijker is dan winnen. De heren in het IOC, die dit ideaal uitdragen, leven zelf immers niet naar hun eigen normen.

SCHOORVOETEND gaan we naar het begin van de 21ste eeuw, hopend dat de 'millenniumbug' tegen die tijd onschadelijk is gemaakt. Niemand weet nu nog hoe lang we tegen die tijd het vliegtuig links moeten laten liggen. Als het al niet om de software van de luchtvaartmaatschappijen gaat dan toch om de programmering van oude kerncentrales. Voor onheilsprofeten is weliswaar geen plaats. Maar onzekerheid blijft nog even troef.

( a d v e r t e n t i e s )