NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Internet-café van Kaufhof onder de jeugd groot succes

Voor Kerstinkopen lopen Duitsers in drommen naar Kaufhof. De rest van het jaar blijft de knip op de beurs. Miljarden worden betaald voor reizen naar de zon; thuis zijn ze pessimistisch. ,,Duitsers lijden op hoog niveau''.

Door onze correspondent MICHÈLE DE WAARD

BERLIJN, 23 DEC. Zodra de school uit is sprint Jürgen met zijn vriendjes naar de Alexanderplatz, het grote plein in het oostelijke centrum van Berlijn. Surfen in het Internet-café van Kaufhof is een lust voor de tieners. Thuis hebben ze bij de 16-jarige Jürgen niet veel geld en een computer zit er met Kerstmis niet in. Maar Kaufhof maakt veel goed.

De grote warenhuisketen van de Bondsrepubliek heeft niet alleen een dominerende positie in het westen van Duitsland, Kaufhof is druk doende ook de harten van de Oostduitsers te veroveren. Op de Alexanderplatz staat het pronkstuk van Kaufhof in het Oosten, dat sinds de herfst met een volledig vernieuwd concept als 'Galeria Kaufhof' de deuren heeft geopend.

Versierd met flikkerende lampjes en kerststerren vormt het warenhuis een geduchte concurrent voor de tientallen 'standhouders' op de koude Kerstmarkt, die met lede ogen hun klandizie naar het warme glazen warenhuis zien verdwijnen. Overal in Duitsland wil Kaufhof ook bij jongeren in de gunst komen.

Speelt Kaufhof in Aken met zijn 'Viva-café' voor tieners een voorhoederol in het Westen - voor het Oosten zit het warenhuis op de 'Alex' in de eerste liga met een top-aanbod in multi-media. ,,Als op Viva, de populairste jongerenzender op tv, een trend opkomt waarvan wij denken dat het 'hip' is, hebben we zo'n product binnen een maand in onze winkels liggen'', zegt Lovro Mandac (48). Hij is bestuursvoorzitter van alle Kaufhof-warenhuizen, die deel uitmaken van het Metroconcern. Met een omzet van 64 miljard mark en 177.000 werknemers (1997) is Metro Europa's grootste detailhandelsketen met voor ieder wat wils - van schoenen, tot bouwmaterialen en elektronica. Hoe Mandac zelf trends ontdekt? ,,Vergeet het, trends zijn tegenwoordig niet meer te verklaren'', zegt Mandac op het hoofdkantoor in Keulen en hij knipt met zijn vingers: ,,Een trend komt volkomen onverwacht op, plotseling 'ist es da'.Toen Madonna slechts één dag een Adidas-hemd droeg, rood met zwarte strepen, ontstond een rage. Adidas had het gemaakt. Iedereen wilde het hebben en Kaufhof had het.'' Nee, als Mandac wil weten wat er onder de jeugd leeft, gaat hij de straat op, mensen bestuderen. ,,De trend is dat er geen trend is. De trend is een glinsterend topje van 9,95 mark. Jonge meisjes dragen het in de disco van vrijdagavond tot zondag en gooien het daarna weg. Het wordt zelfs niet meer gewassen.'' Mandac is een snelle, gesoigneerde man met een modieus lichtbruin pak èn gevoel voor humor. Dat heeft hij in deze branche wel nodig, want er heerst een gedrukte stemming in de Duitse detailhandel. ,,De situatie is belazerd'', zegt Mandac klip en klaar. ,,Duitsers geven eenvoudig te weinig uit.'' Oorzaak? ,,De Duitser lijdt op hoog niveau'', zegt Mandac met een ernstig gezicht. ,,Op vakantie in het buitenland zijn ze vrolijk, maar thuis vermindert de pessimistische stemming onze omzet. Als iemand slecht gemutst is gaat hij niet lekker kopen. De stad is vol mensen, maar er wordt te weinig gekocht.'' In het voorjaar, toen de vorige regering-Kohl op z'n eind liep, was de situatie volgens Mandac zelfs ,,tamelijk slecht''. De komst van Gerhard Schröder als kanselier heeft ook niet tot een omslag geleid. De stemming is nu zelfs weer defaitistisch, stelt de warenhuis-manager vast. ,,De bevolking ziet dat alles bij het oude blijft. Laten we alsjeblieft nog even snel het land ontvluchten, ver weg naar de zon. Probeert u nu eens een vliegtuig te krijgen? Geen ticket meer te krijgen.''

Ruim 80 tot 90 miljard mark gaven de Duitsers uit voor verre reizen, maar in de Duitse detailhandel wordt alleen het hoogst noodzakelijke gekocht. Mandac wijt dat onder andere aan de reële teruggang in salarissen sinds 1993. In werkelijkheid zijn de lonen gestegen, maar de hoge belasting- en premiedruk is na de hereniging dermate toegenomen, dat er in het handje minder geld overblijft. Dus houden velen de knip op de beurs en daar lijden Mandac en zijn warenhuizen onder.

De laatste jaren moest Kaufhof een kwart van zijn warenhuizen sluiten, vooral in kleinere plaatsen. Nu zijn nog 129 huizen over in 86 steden, die samen 9 miljard omzet hebben en dagelijks 2,5 miljoen klanten. Net als de Nederlandse Bijenkorf, waarmee Mandac zijn warenhuizen graag laat vergelijken, kan ook Kaufhof met zijn Galerias alleen gedijen in steden met een kritische grootte van tenminste 250.000 inwoners.

,,De belangrijkste verandering die we hebben doorgevoerd is vriendelijkheid. We hadden de focus op de klant verloren'', zegt Mandac. Vooral de oudere Duitsers is om vele redenen het lachen vergaan, legt hij uit. Nu worden verkoopsters getraind met de simpele slogan: de lach die je uitstraalt komt terug. Vriendelijkheid is vandaag de dag het hoogste goed dat je in de winkel kunt gebruiken.''

Maar Duitsers hebben moeite om te dienen. ,,We zijn nog steeds een echte industriële natie'', zegt Mandac. Heinrich Mann heeft de Duitsers in 'Der Untertan' treffend beschreven, vindt hij. ,,Der Untertan moet dienen, werd al in het Wilhelminische rijk geleerd. Dat zit er diep in en tegelijkertijd hebben de Duitsers daar zo'n hekel aan gekregen, dat ze zich inwendig nog steeds verzetten.'' De Duitsers moeten eenvoudig terug in de schoolbanken en opnieuw leren. Mandac: 'Hard selling' is vereist.

Dit jaar doet Kaufhof het vier procent beter dan de hele branche, die met twee procent daalt, stelt hij tevreden vast. Maar Mandac kijkt uit naar de euro. ,,De Europese munt biedt ons nieuwe mogelijkheden. Op 2 januari 2002 gaan we in heel Europa reclame maken: Koop bij ons.'' De prijzen zijn bij ons gemiddeld twintig procent lager, heeft Mandac becijfert, dus de open markten zullen hem geen windeieren brengen. Voor concurrenten als de Bijenkorf in Holland, Debbenham's in Engeland of El Cortes Inglais in Spanje is hij dan ook helemaal niet bang. ,,Nergens wordt zo'n harde concurrentiestrijd geleverd als in Duitsland. Laat ze maar komen.''

Als Mandac zich voor Duitsland iets mag wensen? ,,Een drastische belastingverlaging en een investering in de stemming van het land.'' De door de regering-Schröder voorgestelde belastingverlaging is ,,volstrekt ontoereikend'', meent de Kaufhof-ondernemer. ,,De koopkracht van mensen wordt veel te weinig ontlast. De kinderbijslag mag stijgen, maar wat blijft voor een gezin netto over na aftrek van alle extra kosten voor stroom, benzine en de vuilnisdienst?'' 24 mark per maand heeft Mandac berekend. ,,Peanuts. Daar merken wij helemaal niets van.'' Mandacs warenhuizen hebben baat bij ,,serieus lagere belastingen, winkels die óók op zondag open zijn èn een goed humeur, zodat mensen hun geld in Duitsland uitgeven en niet in het buitenland.'' Toen de Italiaanse voetbaltrainer Trapattoni eerder dit jaar het land verliet, was Mandac teleurgesteld. ,,Ich habe fertig'', zei Trap. Hij was een optimist en toch was het hem niet gelukt zijn jongens bij te brengen dat het glas half vol is, in plaats van half leeg.'' Mandac is een optimist die blijft, want 'fertig' is hij in Duitsland nog lang niet.

Dit is het vierde en laatste deel in een serie over Europese warenhuizen rond Kerstmis. Eerdere verhalen verschenen op 12, 15 en 19 december.