In: 32 theaters

	NEDERLANDSE VERSIE
R E G I E :	Arnold Gelderman
S T E M M E N :	Gijs Scholten van Aschat, Frans van Deursen, Mark Rietman, Vic de Wachter, Rudolf Lucieer, Will van Kralingen, Jan Decleir

In: 72 theaters

Animatiefilm bewijst eer aan en verbetert klassieke bijbelfilms

De drievoudige overwinning van de enige God

Door HANS BEEREKAMP
Bij de lancering van The Prince of Egypt, de meest prestigieuze productie van de nieuwe filmstudio DreamWorks SKG tot nu toe, wordt weinig aan het toeval overgelaten. Vanaf vandaag is de animatiefilm, vrij naar een groot deel van het boek Exodus uit het Oude Testament in Frankrijk te zien, vanaf morgen in Nederland en Duitsland, en pas vrijdag in Amerika en de rest van de wereld.

Een uitgekiende promotiecampagne onder persoonlijke leiding van producent Jeffrey Katzenberg, met Steven Spielberg en David Geffen partner in DreamWorks SKG, moet de wereld overtuigen dat Katzenberg zijn oude werkgever Disney op eigen terrein kan verslaan.

Inderdaad is The Prince of Egypt een bewonderenswaardige prestatie: een lange tekenfilm van het niveau dat Disney sinds The Lion King (Katzenbergs laatste project bij Disney) niet meer heeft gehaald, met indrukwekkende trucages en een schitterende vormgeving, die volgens de makers gebaseerd zou zijn op de 19de eeuwse bijbelgravures van Doré, op schilderijen van Monet en op David Leans filmepos Lawrence of Arabia, maar die ook veel ontleent aan de oude Egyptische beeldcultuur.

De originele stemmencast bestaat louter uit grote sterren, de muziek en de liedjes zijn voorbestemd voor Oscars en gouden platen.

Het meest bijzondere aan The Prince of Egypt is echter de inhoud. In een klap wordt een al dertig jaar in onbruik geraakt filmgenre in ere hersteld: het bijbelspektakel. De twee beroemdste voorbeelden, Ben Hur (William Wyler, 1959) en The Ten Commandments (Cecil B. De Mille, 1956), worden direct geciteerd. Zowel een dertien eeuwen naar voren verplaatste wagenrace als het splijten van de Rode Zee geven aanleiding tot scènes, die door de mogelijkheden van animatie het origineel bijna doen verbleken.

Mozes staat deze week op de cover van Time, en het is Katzenberg gelukt om de overwinning van het monotheïsme op het polytheïsme te verheffen tot een actueel politiek-cultureel item. Hij verzekerde zich bij het maken van The Prince of Egypt van adviezen van niet alleen allerlei geleerden, maar ook van de steun van geestelijk leiders uit de drie grote monotheïstische godsdiensten, die Mozes als profeet erkennen. Ook Freud beschreef dit sleutelmoment uit de wereldgeschiedenis, dat in de film gestalte krijgt in een duel tussen de hogepriesters van de farao, die over de twintig goden aanroepen en Mozes met zijn simpele houten staf. Het probleem is een beetje dat die ene God het vanuit het oogpunt van show business moet afleggen tegen het vuurwerk van de afgoderij.

Ook de slimme scenario-ingreep om Mozes aan het Egyptische hof te laten opgroeien als bloedbroeder van Ramses II, zoon van farao Seti, maakt het moeilijker voor de toeschouwer om eenduidig partij te kiezen voor het ware geloof.

De ongetwijfeld noodzakelijke voorzichtigheid in het verbeelden van voor joden, christenen en moslims heilige motieven (zo sneuvelden in de eindmontage een pratende kameel en andere luchtige nonsens in de Disney-traditie) maken van The Prince of Egypt een religieus correcte propagandafilm van allure, die wat zwaar uitvalt en de nodige humor ontbeert. Maar dat bezwaar gold ook de klassieke bijbelfilms, die The Prince of Egypt met in de huidige tijdgeest passend respect weer tot leven wekt.