NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent
LONDEN, 10 DEC. Chili heeft zijn ambassadeur Mario Artaza uit het Verenigd Koninkrijk teruggetrokken, nadat de Britse minister van Binnenlandse Zaken, Jack Straw, gisteren de weg had vrijgemaakt voor de uitlevering aan Spanje van de Chileense ex-dictator Augusto Pinochet.

Pinochet verschijnt morgen voor een Britse rechter voor de eerste hoorzitting van de uitleveringsprocedure, die maanden kan duren en een onzekere uitkomst heeft. Spanje wil Pinochet onder meer vervolgen voor genocide, moord, terrorisme, gijzeling en martelingen na zijn staatsgreep in 1973, waarbij zeker 3.000 politieke tegenstanders omkwamen.

Straw beperkte gisteren het aantal misdrijven waarvoor Pinochet in Spanje terecht kan staan: genocide en moord vallen volgens Straw niet onder de Britse uitleveringswet. Straw verwierp het verweer dat de 83-jarige ex-dictator te ziek zou zijn om terecht te staan en vond, met de Law Lords, dat Pinochet als oud-staatshoofd geen aanspraak kan maken op immuniteit. De minister, die onder zware druk stond van voor- en tegenstanders van Pinochets uitlevering, zei zijn besluit uitsluitend op juridische gronden te hebben genomen. Wel zei hij rekening te hebben gehouden met het effect van een proces op de Chileense democratie en op het Britse staatsbelang.

De Chileense president Eduardo Frei zei ,,met alle energie'' Straws besluit te verwerpen, omdat het ,,in strijd is met de soevereine jurisdictie van Chili''. Chili houdt vol dat Pinochet als oud-staatshoofd immuun is voor rechtsvervolging in het buitenland en heeft eerder gepoogd hem vrij te krijgen met de belofte hem in eigen land te berechten. Frei riep zijn landgenoten ook op tot kalmte. Chili werkt aan een gezamenlijke protestverklaring van Latijns-Amerikaanse landen.

Chileense ballingen, nabestaanden van slachtoffers van Pinochets bewind en groepen die zich inzetten voor de mensenrechten hebben Straws besluit toegejuicht. Volgens Amnesty International, dat de campagne voor uitlevering aanvoerde, betekent het ,,de geboorte van een nieuw tijdperk voor de mensenrechten, precies aan de vooravond van de vijftigste verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.'' Volgens Luis Machivello, die nabestaanden van 'verdwenen' Chilenen vertegenwoordigt, is ,,het uur aangebroken'' dat Pinochet voor zijn ,,wreedheden moet betalen''. In Londen leidde oud-premier Thatcher de protesten tegen wat ze noemde het ,,beschamende en beschadigende'' besluit van Straw, die ze ,,gebrek aan politiek leiderschap'' verweet, waardoor de banden met ,,bondgenoot'' Chili in gevaar komen. De Conservatieve oppositieleider, William Hague, noemde de beslissing 'laf'. Hij eiste dat de Britse regering ,,Chili de kans geeft zijn eigen problemen op Parlementariërs uit de linkerflank van de Labour-partij, die hadden gedreigd Straws politieke toekomst te zullen dwarsbomen als hij Pinochet zou laten gaan, vierden gisteren echter openlijk feest in Westminster. De Spaanse regering zei gisteren Straws besluit ,,volledig te respecteren''. Volgens een regeringswoordvoerder is het ,,nu aan Britse en Spaanse rechtbanken om uit te maken of en hoe Pinochet wordt uitgeleverd''. Als hij wordt veroordeeld, belandt hij overigens niet in de cel, omdat Spanje geen gevangenisstraf oplegt aan mensen die ouder zijn dan 75 jaar. Pinochet herstelde in een Londens ziekenhuis van een hernia-operatie, toen hij op 16 oktober door de Britse politie op verzoek van Spanje werd aangehouden. Inmiddels verblijft hij in een gehuurd landhuis in Surrey, ten westen van Londen.

De uitleveringszaak tegen Pinochet zal naar verwachting vele maanden vergen. Deze begint morgenmiddag met een eerste, puur formele, hoorzitting voor de politierechter in het Belmarsh-complex in Zuid-Londen, een combinatie van gerechtshof en gevangenis voor de zwaarste misdadigers. Pinochets advocaten kunnen zich in alle stadia van de procedure verweren. Verwacht wordt dat zij allereerst Straws besluit aan een nadere justitiële toetsing door het Hooggerechtshof willen laten onderwerpen. Ook is het mogelijk dat zij het House of Lords vragen het vonnis van de Law Lords om Pinochet geen immuniteit te verlenen ongedaan te maken. Een lid van dit hoogste beroepscollege, Lord Hoffmann, zou nauwe banden met Amnesty onderhouden. Spaanse rechters moeten in Londen aannemelijk maken dat hun aanklacht steek houdt. Als de Britse politierechter besluit dat Pinochet kan worden uitgeleverd, kan Pinochets verdediging opnieuw in beroep gaan, in theorie opnieuw tot aan het Hogerhuis. Ten slotte keert de zaak opnieuw terug op Straws bureau voor een laatste beslissing. Daartegen is opnieuw beroep mogelijk. Dezelfde beroepsmogelijkheden bestaan overigens voor mensenrechtengroepen als een rechter zou besluiten dat Pinochet niet kan worden uitgeleverd.

Zie ook:
Oud-dictator Pinochet aangehouden (19 oktober 1998)

Pinochet is niet onschendbaar (26 november 1998)

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.