Uitgebracht op huurvideo door: Warner Home Video

De duivel heeft alle tijd volgens The Rolling Stones

Door DANA LINSSEN
'We leven in een tijdperk waarin je je elke keer dat je de deur uitgaat moet afvragen of iemand je onverwacht zal vermoorden of dat je zelf onverwacht iemand zal vermoorden', schijnt Norman Mailer ooit gezegd te hebben.

Voor scenarist Nicholas Kazan (die een Oscarnominatie kreeg voor zijn script van de thriller Reversal of Fortune) verwoordde die uitspraak in ieder geval een herkenbaar gevoel van onrust en paranoia dat hem inspireerde tot het schrijven van het scenario van Fallen. Hoewel productiemaatschappij Warner Bros. zelf nogal paranoïde over de geheimhouding van de plot doet, had ze toch niet genoeg vertrouwen in de film om hem hier in de bioscoop uit te brengen.

Beide niet terecht overigens. Hoewel de ontknoping van Fallen door sommigen als onverwacht kan worden ervaren, geeft de film al in de eerste zin, een fluisterend uitgesproken voice-over, z'n belangrijkste troef weg: ,,Ik zal je vertellen over die keer dat ik bijna ben gestorven.'' Dat kan dus niet op die met diabolisch voorkomen en oud-testamentische citaten getekende seriemoordenaar (Elias Koteas) slaan die in de volgende scène wordt geëxecuteerd. Want onze hoofdpersoon, de goedaardige, rechtschapen en enigszins sentimentele politieman John Hobbes (Denzel Washington) was er zelf bij. Fallen zoekt het hogerop dan de dood van een enkel individu en wil zijn krachten meten met iets zo groot en ongrijpbaars als het onuitroeibare Kwaad zelf. Want de seriemoordenaar mag dan dood zijn, de misdaden die zijn onmiskenbare signatuur dragen (slachtoffer achterlaten in bad en een bordje ontbijtgranen - voor 'cereal' killer natuurlijk - op de keukentafel) gaan gewoon door.

Op jacht naar wat aanvankelijk een doodgewone copycat lijkt, raakt Hobbes langzamerhand in de ban van het kwade, gepersonifieerd in de gevallen engel Alazel, maar uiteindelijk niemand minder dan Satan zelf in een van zijn vele gedaantes. En met het kwaad is het volgens Kazan en regisseur Gregory Hoblit (Primal Fear) is het als met een olievlek: het breidt zich langzamerhand uit en wie ermee in aanraking komt raakt er voor kortere of langere tijd mee besmet.

De combinatie van occulte zaken en een thrillerstructuur werkt met name het eerste gedeelte van de film sterk, daarna wordt de macht van het kwaad al te geëxalteerd ingezet om de toeschouwer te overdonderen. Washington wordt geflankeerd door John Goodman (als zijn loyale partner), Donald Sutherland (als ondoorgrondelijke politiechef) en Embeth Davidtz als in occulte en theologische zaken geschoolde dochter van een politie-agent en aanvoerster van een onduidelijk groepje duiveluitdrijvers. Het muzikale Leitmotiv wordt gevormd door 'Time is on my side' van The Rolling Stones, dat inventief wordt ingezet: tijd is namelijk iets wat gewone stervelingen altijd te weinig hebben als zij zich tegen het boze willen verweren. De duivel zelf is geduldig, hij heeft de eeuwigheid aan zijn kant, die heeft hij gewoon meegesleept in zijn zondeval.

NRC Webpagina's

16 SEPTEMBER 1998