NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze politieke redactie
DEN HAAG, 15 SEPT. De uitbundige economische groei van de afgelopen jaren zal de komende kabinetsperiode afnemen. Internationale ontwikkelingen kunnen het tempo van die afname nog versterken. Daarom is waakzaamheid geboden.

Dat is de kern van de boodschap die het kabinet Kok II vandaag brengt in de Miljoenennota en - vooral - in de mondelinge toelichting daarop van Kok zelf. Die toon vandaag is een duidelijk andere dan die van vorig jaar, toen het kabinet nog alom vooruitgang meldde. Ook is er een contrast met de weken van de kabinetsformatie, deze zomer, en met het debat over de regeringsverklaring, drie weken geleden. Toen gingen de coalitiefracties PvdA, VVD en D66 nog met elkaar in de slag over de verdeling van toekomstige financiële meevallers.

,,Ingrijpende politieke, economische en maatschappelijke veranderingen elders beïnvloeden ook ons land'', zo begon koningin Beatrix vanmiddag de Troonrede.

In een toelichting op de Troonrede en de Miljoenennota, waarin het kabinet de toestand van de overheidsfinanciën en de plannen voor het komende jaar weergeeft, sloeg Kok een waarschuwende toon aan: ,,We moeten onszelf geen economische crisis aanpraten, maar er is wel reden om alert te zijn. Het is heel verleidelijk om in de staart van een hoogconjunctuur te denken dat het eigenlijk nog niet zo ver is, zeker bij de huidige krapte op de arbeidsmarkt.''

Koks woorden leken behalve aan de Tweede Kamer ook te zijn gericht aan de vakbeweging, die gisteren bekendmaakte bij de komende CAO-onderhandelingen 3,5 procent loonsverhoging te zullen vragen.

Kok wees verder op de economische crises in Zuid-Oost Azie en Rusland. ,,Internationale ontwikkelingen kunnen het tempo van de afvlakking van de economische groei versnellen. De externe ontwikkelingen duiden meer op tegenvallers dan op meevallers.'' In de Miljoenennota schrijft minister Zalm (Financiën) dat ,,de kans op tegenvallers het grootst lijkt'' bij de loonontwikkeling. Als de lonen in het bedrijfsleven stijgen, stijgen de sociale uitkeringen en de ambtenarensalarissen mee en dat heeft ,,vooral in loongevoelige overheidssectoren'' gevolgen, zoals in de gezondheidszorg en het onderwijs.

De voornemens in de Miljoenennota zijn in grote lijnen dezelfde als die uit het deze zomer gesloten regeerakkoord. Er gaat meer geld dan voorheen naar verbetering van de infrastructuur, de gezondheidszorg, veiligheid en kinderopvang. Bezuinigd wordt er op Defensie, de Europese Unie en op de overheid zelf. Nieuw is het besluit om meevallers in de uitgaven die ontstaan uit een hogere economische groei op te sparen om tegenvallers bij die extra groei, zoals hogere loonkosten, te compenseren.

Van verscheidene kanten is inmiddels kritiek gekomen op de plannen van het kabinet. Europees commissaris Yves-Thibault de Silguy (monetaire zaken) vindt het onjuist dat Nederland ondanks de economische groei het begrotingstekort niet verder terugdringt, zoals de landen die met ingang van 1 januari deelnemen aan de euro, hebben afgesproken. De Europese Commissie zal aan het eind van dit jaar, wanneer zij beoordeelt of Nederland zich aan de Europese afspraken houdt, haar kritiek officieel meedelen.

De Raad van State waarschuwt het kabinet voor de ,,risico's'' van het laten oplopen van het overheidstekort voor volgend jaar. De Raad meent verder dat de fiscale aftrekbaarheid van de hyptheekrente op het eigen huis ,,op den duur'' op de helling moet. De oppositiepartijen in de Tweede Kamer hebben een veelheid aan kritiek, die zij morgen tijdens de algemene politieke beschouwingen naar voren zullen brengen.

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.