NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze diplomatiek redacteur J.M. BIK
DEN HAAG, 5 SEPT. Minister De Grave (Defensie) wil al in januari 1999 in een ontwerp-defensienota aangeven hoe hij de hem opgedragen bezuinigingen van 375 miljoen per jaar tot 2003 wenst te realiseren.

De Grave heeft zijn staf al opdracht gegeven zo'n 'voornota' te maken om op die manier het politieke initiatief te houden en richting te geven aan het debat over de afgesproken bezuinigingen op Defensie.

In die voornota moet ,,tentatief'' worden aangegeven waar en hoe de in het regeerakkoord afgesproken bezuinigingen zullen vallen. De Grave wil niet pas in 2000 met een Defensienota komen, zoals in de kabinetsformatie afgesproken was. De minister vreest dat hij dan als enige twee jaar min of meer passief zou moeten blijven in een druk debat waaraan de Tweede Kamer, de NAVO-partners in Brussel en militaire belangengroepen al veel eerder begonnen zijn.

De geplande voornota moet zo'n situatie helpen voorkomen en eerder voor rust in de defensie-organisatie zorgen. Zij zou voorts De Graves partij, de VVD, die tegen de bezuinigingen was, tot een snelle positiekeuze dwingen. Daarbij is De Graves politieke redenering dat hij aan het einde van de regeerperiode van het huidige kabinet, in 2002, dan niet alsnog als geslaagd manager van de defensie-bezuinigingen verwijten uit de VVD zal krijgen.

Met de versnelling in zijn tijdpad blijft de nieuwe minister ook de NAVO ruim voor, want die komt pas in de tweede helft van het volgend jaar met een nieuw Strategisch Concept, waarin per land de daarop gebaseerde zogenoemde defense requirements vermeld staan. In de top van Defensie heet het dan ook dat minister De Grave met zijn plan wel enige spanning met de NAVO riskeert. Maar op eventuele kritiek van de NAVO-partners kan hij straks zonodig reageren door te zeggen dat hij met zijn voornota voorlopige hoofdlijnen trekt waarin op grond van suggesties van de bondgenoten en de Tweede Kamer nog verandering aangebracht kan worden in de (definitieve) Defensienota-2000.

Politiek gesproken spiegelt De Grave zich aan het voorbeeld van de oud-minister van Defensie van de PvdA Ter Beek (1989-'94). Die wilde kort na zijn aantreden als minister, en als voorbereiding op de Prioriteitennota van 1993 waarin een grote herstructurering van de krijgsmacht moest worden vastgelegd, ook in een soort voorlopige nota hoofdlijnen aangeven en zien welke reacties hij zou krijgen. Maar Ter Beeks plan, dat bij de NAVO en in de Tweede Kamer mede door Buitenlandse Zaken verdedigd moest worden, mislukte doordat de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken, Van den Broek (CDA), er absoluut niet aan wilde meewerken.

De Grave, die al met specialisten van Buitenlandse Zaken over zijn plan heeft gesproken, heeft het voordeel dat hij in minister Van Aartsen een partijgenoot op dat departement heeft.

De Grave zou met zijn vóórnota voorkomen dat de landmacht, de luchtmacht en de marine de komende twee jaar alle tijd krijgen voor pogingen om elkaar zoveel mogelijk van de bezuinigingslast toe te schuiven. Vorige week maakte de bevelhebber der landstrijdkrachten (BLS), luitenant-generaal M. Schouten, daarmee al een begin door in interviews te vragen bij bezuinigingen de kerntaken van de landmacht te ontzien.

De Grave wil voortaan vooraf worden gekend in interview-afspraken van zijn medewerkers met de media. Hij reageerde op Schoutens vertogen met te zeggen dat hij niet van plan is om te morrelen aan de hem opgedragen bezuinigingen en dat bezuinigen ,,met de kaasschaaf'' geen oplossing biedt.

Daarom, zei hij, zal niet te ontkomen zijn aan het maken van keuzes, het afstoten van bestaande taken van de landmacht, marine of luchtmacht dus. De Grave vroeg de in de landmacht populaire Schouten tevens langer als BLS aan te blijven. Wat betekent dat hij hem wil betrekken bij het werk aan zijn geplande vóórnota, waarin trouwens behalve vier maal 375 miljoen ook nog eens 150 miljoen moet worden ,,verwerkt'', onder meer wegens kosten voor vervroegd uittredend personeel en nieuwe ziektekostenregelingen.

Uit eerste signalen uit het ministerie lijkt trouwens op te maken dat niet de landmacht, maar vooral de marine met het kortingsmes te maken kan gaan krijgen, vooral omdat zij met haar dure fregatten en andere oppervlakteschepen totnutoe aardig om bezuinigingen heengezeild is. Van belang is ook dat in het regeerakkoord is bepaald dat de Nederlandse capaciteit op het gebied van internationaal crisisbeheer (nl. vier eenheden van bataljonsgrootte) moet worden gehandhaafd. Die capaciteit ligt vooral bij de landmacht, die overigens voor haar Navo-verdedigingstaak samenwerkt in een gemeenschappelijk legerkorps met Duitsland, wat grote bezuinigingen om internationaal-politieke redenen lastig maakt.

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.