NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Betalen via Internet is onnodig

Het is een illusie dat de consument steeds vaker via Internet wil betalen, meent Herbert Blankesteijn. Het wordt tijd dat de banken dit toegeven. Betalen via Internet is alleen gunstig voor het bedrijfsleven en de banken zelf.

Er moet zo spoedig mogelijk een manier komen om via Internet te betalen, vinden de Nederlandse banken. Niet voor niets werken zij aan de ontwikkeling van het systeem I-pay, dat onmiddellijk digitaal afrekenen van via Internet gekochte goederen en diensten mogelijk moet maken. Creditcard- en computerbedrijven laten zich niet onbetuigd. Eurocard/Mastercard doet mee aan het I-payinitiatief en Visa komt met een eigen systeem waaraan Netscape en Microsoft bijdragen. Ook het computerbedrijf Digital heeft een voorstel ontwikkeld.

Er wordt dus van uitgegaan dat de consument graag via Internet wil kopen en betalen, maar dit niet durft omdat het onveilig zou zijn. Op die manier wordt verklaard waarom de elektronische detailhandel zo moeilijk op gang komt.

Volgens een recent onderzoek van het reclamevakblad Adformatie gaat het helemaal niet slecht met de elektronische handel. De Nederlandse Internetgebruikers zouden dit jaar voor 1,1 miljard gulden besteden aan on-line aankopen. Hoewel deze uitkomst met scepsis is ontvangen een besteding van 500 tot 1.000 gulden gemiddeld per Internetter is inderdaad niet zo waarschijnlijk leveren alle onderzoeken uit binnen- en buitenland het beeld op van een groei van tientallen procenten op jaarbasis. Het enige probleem is dat er nauwelijks een bedrijf is dat winst maakt op Internet. Dat komt door de hoge investeringskosten en de felle concurrentie. Kopers kunnen heel makkelijk prijzen vergelijken en kopen dus niet alleen in eigen land.

De groei in Internetverkopen is tot stand gekomen zonder het bestaan van een algemeen geaccepteerd systeem van elektronisch betalen. Kennelijk is betalen via Internet voor de consument helemaal niet belangrijk. Er wordt afgerekend met het nummer van de creditcard of bij aflevering aan de deur. Als banken denken dat mensen graag prompt willen betalen bij een aankoop op Internet, hebben ze het mis. Enig uitstel is altijd prettig, zeker als het gekochte niet meteen wordt overhandigd. Betalen aan de chauffeur van de bestelwagen is het meest voor de hand liggend: gelijk oversteken. Als de redenering is dat betalen via Internet past bij kopen via Internet, dan is dat een misverstand. Aankopen per postorder worden ook niet afgerekend met een per post opgestuurd bankbiljet; een telefonische bestelling wordt niet telefonisch afgerekend. Klanten blijken niet geïnteresseerd te zijn in modern betalen op zichzelf, maar in het gemak daarvan. Aflevering onder rembours is makkelijk genoeg, want de deur opendoen en iets tekenen moet je toch.

Het I-paysysteem zoals het tot nu toe werkt, biedt geen gemak. Er moet speciale software worden geïnstalleerd, er moet een aparte rekening worden geopend en er kan alleen worden betaald bij aangesloten Nederlandse bedrijven. Als 'beloning' is de consument zijn geld sneller kwijt dan bij andere wijzen van betalen. Geen wonder dat de 15.000 deelnemers aan de proef van I-pay samen niet verder komen dan enkele tientallen transacties per week. De financiële bedrijven maken een groot punt van de veiligheid en ze zeggen dit namens de consument te doen. Maar de consument koopt lustig op Internet met de creditcard in zijn huidige vorm, gewoon door het nummer en de vervaldatum door te geven. De standaard beveiligingsmethode op het World Wide Web de gecodeerde 'veilige sessie' die door veel digitale winkels bij creditcardbetalingen automatisch wordt gestart wordt blijkbaar ervaren als veilig genoeg en is dat ook.

Banken denken aan absolute veiligheid, maar het gaat er nu juist om dat de veiligheid ongeveer overeenkomt met die van betalingen op straat. Het vertonen van een creditcard in een winkel of restaurant is ook niet vrij van risico, om van het trekken van de portemonnee nog maar te zwijgen. Bewust of onbewust maken kopers op Internet deze vergelijking. Het is goed mogelijk dat het vooraf betalen (via I-pay of een dergelijk systeem) van iets wat later pas wordt geleverd, door het publiek als een groter risico wordt ervaren. Betalen met creditcard komt in de praktijk meestal neer op betalen achteraf. Alleen in uitzonderlijke gevallen is on-line betalen passend, namelijk wanneer er ook on-line wordt geleverd, bijvoorbeeld bij software, data of tekst. Maar dat kan net zo goed per creditcard of acceptgiro, en het is de vraag of voor zo'n niche-toepassing een speciaal systeem moet worden ontwikkeld.

Het wordt tijd voor de banken om toe te geven dat betalen via Internet vooral voordelen biedt voor het bedrijfsleven en voor de banken zelf. Sneller incasseren en geautomatiseerde verwerking betekenen minder overheadkosten en minder renteverlies. Bovendien opent het de mogelijkheid van 'microbetalingen', het elektronisch in rekening brengen van losse centen en stuivers, bijvoorbeeld voor het bekijken van een Internetpagina zonder dat de kosten van de overboeking dit zinloos maken. De consument wordt hier niets wijzer van; hij mag alleen meer geld sneller ophoesten. Als banken een systeem ontwikkelen dat de consument niets te bieden heeft, moeten ze straks niet klagen dat de consument er niet aan wil. De lauwe ontvangst van de chipper en de chipknip mag een voorbeeld zijn.

Herbert Blankesteijn is publicist.