Voodoo en incest in intiem familiedrama

Door DANA LINSSEN

Jurnee Smollett (l.) en Samuel L. Jackson in 'Eve's Bayou'.

,,Het geheugen is een selectie van beelden. Sommige ongrijpbaar, andere onuitwisbaar in je hoofd geprent'', opent de stem van de volwassen Eve Batiste Eve's Bayou.

,,De zomer waarin ik mijn vader heb gedood was ik tien jaar oud'', vervolgt zij even onverstoorbaar. De volgende twee uur keren wij met haar terug naar het Louisiana van 1962 om een weg te zoeken in die wirwar van beelden die moeten verklaren waarom haar vader Louis stierf toen ze tien was. En eenmaal in het verleden aangekomen leent Eve (Jurnee Smollett) ons soms ook de blik van haar tante Mozelle, die de toekomst kan voorspellen, omdat ons noodlot in ons heden besloten ligt.

Niets chaotischer dan het geheugen en niets onbetrouwbaarder ook, betoogt de film dus eigenlijk en debuterend regisseuse Kasi Lemmons heeft er nu eens niet voor gekozen om dat door middel van een brij van beelden en associaties te laten zien. Haar stijl is kalm, gepolijst en elegant als een danseresje op een speeldoos, zonder ooit steriel of onaanraakbaar te zijn. Eerder geeft zij je als toeschouwer zelf de kans om haar zorgvuldig geselecteerde beelden nog eens zelf te begrijpen en interpreteren.

Ergens halverwege de film vertelt Mozelle aan Eve waarom haar drie echtgenoten gestorven zijn. Het meisje en de vrouw staan voor de spiegel en in de reflectie van hun eigen gestalte zien zij gebeuren wat Mozelle vertelt, terwijl het perspectief subtiel wisselt door soms alleen een point of view van de kleine Eve te geven, terwijl haar tante in de spiegel verdwijnt. Een scène die in al zijn complexiteit ongetwijfeld voer is voor filmvorsers, maar ook gewoon betovert en effectief de sfeer van iets bovennatuurlijks oproept. Een zwarte Tennesee Williams wordt het intieme familiedrama Eve's Bayou wel genoemd, om de zuidelijke broeierigheid, de aanwezigheid van een 'geestenwereld', of dat nou de geesten van de levenden, de doden of alleen maar getroubleerde gedachten zijn, en de uitvoerige manier waarop de personages worden getekend. De precieuze moeder Roz bijvoorbeeld (televisieactrice Lynn Whitfield), zo mooi en zo gracieus, maar ook zo gevangen in de schijn van haar beschaving dat je je afvraagt of zij wel beseft wat haar dochters allemaal doormaken. De excentrieke maar niet minder fijnbesnaarde tante Mozelle (de eveneens voornamelijk van televisie bekende Debbi Morgan, onder andere van The Cosby Show), mediamiek begaafd en als beoefenaarster van onschuldige voodoo-praktijken het tegendeel van de rationalistische Louis. En dan is er ook nog de echt griezelige voodoopriesteres Elzora (Diahann Carroll, onder andere Porgy and Bess en de televsieserie Dynasty), die in het moeras woont en haar gezicht wit schildert en de duistere kant van ieders ongekanaliseerde onlust- en wraakgevoelens vertegenwoordigt.

Ook het personage van Louis (Samuel L. Jackson, die de film ook produceerde) is zorgvuldig vormgegeven, de charmeur, de ladies man, de vlotte huisarts, de liefdevolle vader en tedere echtgenoot, maar ook de kleinburgelijke zielepiet die zonder vrouwelijke aandacht verschrompelt. Als zijn oudste dochter Cisely hem van incest beschuldigt, kun je haar bijna niet geloven: 'zo'n aardige man?' En als Eve een brief van hem vindt waarin hij het allemaal ontkent, ben je echt opgelucht, maar waarom, waarom zou híj niet liegen? Omdat je verleid bent door Samuel L. Jacksons prachtige acteertalent?

Eve's Bayou is een tamelijk unieke productie met zijn geheel zwarte setting en cast, maar vooral door de vele sterke vrouwelijke personages. Zij mogen zich dan allemaal laten koeioneren door die ene man, maar hij is wel degene die uiteindelijk sterft.

In: Cinerama 2, Amsterdam; Metropool 3, Den Haag.