Dronken poëzie aan de Rivièra

Vahina Giocante en Frédéric Malgras in 'Marie Baie des anges'

Door HANS BEEREKAMP
Het debuut van de 31-jarige, in Montpellier wonende en werkende regisseur Manuel Pradal, is een controversiële film. Na festivalvertoningen in Toronto, Venetië en de Tiger-competitie van Rotterdam, stonden voor- en tegenstanders van Marie Baie des anges onverzoenlijk tegenover elkaar.

Pradals grillige en gepassioneerde stijl laat ook weinig ruimte voor lauwe reacties. Ofwel je verwerpt zijn woeste camerawerk en fragmentarische montage ('hoofdpijnverwekkend', 'maniëristisch', 'ongedisciplineerd') of je sluit de film van de eerste tot de laatste minuut in je hart.

Zoals elke film die lyriek, sensualiteit en vrijheid stelt boven logica, verstand en rigiditeit laat Marie Baie des anges zich niet gemakkelijk met rationele argumenten verdedigen. Ik ervoer een grote opwinding bij het kijken naar Pradals film, voor een deel door de ontdekking van een belangrijk talent, maar vooral door de herkenning van een gevoel, een radicale levensdrift in vorm en inhoud.

Die is verwant aan de compromisloze benadering van het medium door verschillende klassieke filmauteurs. Van Pasolini leerde Pradal dat eigentijdse mythologische helden aangetroffen kunnen worden onder mediterrane marginale kruimelboefjes: geen van zijn jonge onbekende acteurs kan lezen of schrijven. Hun wederwaardigheden doen denken aan die van de personages in de vroegste films van Truffaut, met name Les mistons en Les 400 coups. Voor zijn verbeelding van de Côte d'Azur als een ongerepte wildernis liet Pradal zich inspireren door Bergmans De maagdenbron. En de verleiding van Amerika, gepersonifieerd door soepel dansant bewegende witte matrozen, ontleende Pradal aan Demy's Lola en Les demoiselles de Rochefort.

En toch werd Marie Baie des anges geen citatencatalogus van een cinefiele Franse regisseur, maar een volstrekt oorspronkelijk werkstuk. Zo gebruikt Pradal ook verschillende markante visuele aspecten van de Franse Rivièra (het Carltonhotel in Cannes, de baai van Nice, de haven van Toulon, het stadion van Olympique Marseille, de Grand Prix van Monaco) als de ingrediënten van een fictief universum. Het is een allegorische wereld van haaien en engelen, van jonge delinquenten en puissant rijke parvenu's, van natuur en cultuur. Daarin danst een 13-jarig meisje als sirene op een steiger om een visser af te leiden, zodat haar diefjesmaat zijn boot kan stelen, worden bijna animistische carnavalmaskers opgezet om een bar te overvallen, mogen Amerikaanse militairen grote porties spaghetti kopen voor pubermeisjes in een stripteasetent en worden ze bij het zwemmen beroofd van op de rotsen achtergelaten portefeuilles. Er is ook een magische scooterrit, waarin hetzelfde meisje ingeklemd zit tussen twee aanbidders, en een oorlog tussen matrozen en een lokale bende aan weerszijden van een prikkeldraadhek in een pijnboombos. Een toeristengids schalt uit de luidspreker van een rondvaartboot om een legende te vertellen over aan de haaien geofferde kinderen. En aan het begin en het slot van de film kleurt de Middellandse Zee rood van het bloed van een angeliek en androgyn jongetje.

Uit visuele associaties, suggestieve muziek (gecomponeerd door Carlo Crivelli), het geluid van water, wind en bomen en een euforisch stemmend gebruik van licht, ontstaat de dronken poëzie van Marie Baie des anges. De moraal lijkt slechts dat zonder gevaar schoonheid niet kan bestaan. Ook al is dit debuut een ongepolijste parel, beheersing van de middelen van de filmkunst kan Pradal nu al niet meer ontzegd worden, als je goed kijkt en de film in al je poriën laat doordringen.

In: Rialto, Amsterdam; Lantaren/Venster, Rotterdam; Haags Filmhuis; 't Hoogt, Utrecht; Cinemariënburg, Nijmegen