NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondenten
BRUSSEL, 4 MEI. De Nederlander Wim Duisenberg wordt de eerste president van de Europese Centrale Bank (ECB). Hij wordt per 1 juli benoemd voor acht jaar. Maar Duisenberg (62) heeft verklaard dat hij, gezien zijn leeftijd, deze termijn niet zal volmaken.

De opvolger van Duisenberg zal een Fransman zijn. De komende vier jaar al gaat het vice-voorzitterschap van de ECB naar Frankrijk.

Met dit compromis werd zaterdagnacht, na ruim elf uur moeizaam onderhandelen, een eind gemaakt aan een conflict over het presidentschap van de ECB. Frankrijk had voor deze post een eigen kandidaat naar voren geschoven, de centralebankpresident Jean-Claude Trichet (55). Als compromis was Parijs bereid de ambtstermijn van de ECB te splitsen. Dit stuitte echter op bezwaar van vooral Duitsland en Nederland, omdat het Verdrag van Maastricht voorschrijft dat de ECB-president wordt benoemd voor een periode van acht jaar om 'de stabiliteit en onafhankelijkheid' in het beleid te garanderen.

Nadat politici de hele dag hadden gezocht naar een oplossing om de bankpresident te laten terugtreden zonder het verdrag te schenden, verklaarde Duisenberg zaterdagnacht tegenover de Europese staats- en regeringsleiders ,,uit eigen wil'' tot het besluit te zijn gekomen zijn termijn niet uit te zitten.

Hij zei in ieder geval de overgangsperiode te willen meemaken, waarin nationale munten en biljetten worden omgeruild voor euro's. Dit moet uiterlijk 1 juli 2002 zijn voltooid. De Franse president Chirac heeft aangekondigd dat Trichet na vier jaar Duisenberg zal opvolgen voor een periode van acht jaar. Premier Kok zei zaterdagnacht ,,zeer tevreden'' te zijn met het compromis, dat ,,niet zonder slag of stoot'' was bereikt. Kok zei het te respecteren dat Duisenberg ,,niet de volle termijn'' zal uitdienen. ,,Duisenberg zal zelf het tijdstip van zijn aftreden bepalen. Dat is in lijn met de onafhankelijke positie van de bankpresident.'' Ook minister Zalm (Financiën) zei ,,met graagte'' het akkoord te verdedigen.

De Franse president Chirac concludeerde: ,,Ik ben tevreden. Frankrijk heeft gezien zijn economisch en monetair gewicht in Europa recht op deze functie bij de Europese Centrale Bank. Dat is geen nationalisme. Ik heb een Frans belang verdedigd.'' Hij zei dat er op de top geen Frans-Duits probleem is geweest, maar een Frans-Nederlands probleem. Hij voorspelde dat dit geen gevolgen voor de toekomst zal hebben.

De Duitse bondskanselier Kohl zei over Duisenberg: ,,Wij wilden deze president van de ECB, ook als hij niet zijn gehele ambtstermijn vervult. Voor ons is van belang de competentie van de eerste president en de onafhankelijkheid van de ECB.'' Hij onderstreepte dat Duisenberg uit eigen wil heeft verklaard geen acht jaar te willen aanblijven. Volgens diplomaten heeft Kohl tijdens overleg dat aan de bijeenkomst van zaterdag voorafging, meer aan Chirac toegegeven dan zijn minister van Financiën, Waigel, en de president van de Bundesbank, Tietmeyer, aanvaardbaar vonden. Het voorlopige akkoord zou in strijd zijn geweest met het Verdrag van Maastricht. Onder grote druk van Waigel en Tietmeyer heeft Kohl zijn eerdere toezegging aan Chirac ingetrokken.

Op de vraag wat het betekent voor de geloofwaardigheid van de euro dat Duisenberg nu al aankondigt niet de door het Verdrag van Maastricht voorgeschreven acht jaar aan te blijven, antwoordde premier Kok dat ,,een belangrijk zwaartepunt van de bank ligt op de eerste vier jaar''. Ook wees hij er op dat de overige vijf leden van het bestuur ,,een heel sterk team'' vormen. Op de suggestie dat het voor de euro beter was geweest als een andere kandidaat wèl voor acht jaar zou zijn benoemd, zei Kok dat de voordracht van Duisenberg dan zou zijn bijgeschreven op het lijstje mislukte Nederlandse voordrachten op internationale posten. ,,Nu komt, op een historisch moment, het leiderschap in handen van een Nederlander.''

Volgens Kok heeft zaterdag de hele dag het risico bestaan dat er geen akkoord zou worden bereikt. ,,Het goede nieuws van de invoering van de euro zou in dat geval zijn overschaduwd door het niet-besluit over het presidentschap. Dat had een slechte invloed gehad op de publieke opinie en op de financiële markten.'' Volgens de Portugese premier Guterres toont de hele gang van zaken ,,de opkomst van het nationaal egoïsme'' en een ,,gebrek aan leiderschap'' in Europa. Kritiek was te horen op de manier waarop Groot-Brittannië, momenteel voorzitter van de Europese Unie, de vergadering had voorbereid die het feestelijk startsein voor de euro had moeten zijn. ,,Was ik voorzitter geweest, dan had ik geprobeerd het anders te regelen'', aldus de Belgische premier Dehaene. ,,De vergadering was geen modelvergadering.'' Ook diplomaten spraken van een ,,slecht voorbereide'' bijeenkomst. De Britse premier Blair zei na afloop van de marathonvergadering: ,,Als we minder tijd hadden genomen, dan hadden we een oplossing gehad die in strijd zou zijn met het verdrag.'' Hij ontkende dat het bereikte compromis strijdig is met de geest van het Verdrag van Maastricht. Groot-Brittannië maakt geen deel uit van de euro, die volgend jaar van start gaat.

Fracties in het Europees Parlement hadden zaterdagochtend in krachtige termen aangegeven dat ze niet zouden instemmen met een deling van het termijn van de ECB-voorzitter. De voorzitter van de liberale fractie, de Nederlander Gijs de Vries, zei dat een benoeming van twee kandidaten, elk voor vier jaar, in strijd zou zijn met het Verdrag van Maastricht. Hij sprak van een oplossing die ,,slecht is voor de geloofwaardigheid van de ECB en van de euro''. De socialistische fractievoorzitster, Pauline Green, zei gisteren dat ze de handelwijze van de regeringsleiders ,,veroordeelt'' en ,,ernstig betreurt''.

Het Europees Parlement heeft het recht de bankpresident en de andere leden van het bankbestuur voor hun benoeming te horen, maar heeft verder geen zeggenschap over hun aanstelling. Zaterdagavond zei de parlementsvoorzitter Gil Robles: ,,Er bestaat geen twijfel dat deze overeenkomst niet past in de geest van het Verdrag van Maastricht.'' Ook zei hij: ,,Dit doet de geloofwaardigheid van de Europese Centrale Bank geen goed.'' Een commissie van het Europees Parlement zal donderdag de ECB-voorzitter ondervragen. De staats- en regeringsleiders bekrachtigden dit weekeinde de voordracht van de ministers van Financiën van elf landen die kunnen toetreden tot de euro: Duitsland, Frankrijk, de Beneluxlanden, Finland, Oostenrijk, Spanje, Portugal, Italië en Ierland. Het Europees Parlement stemde hiermee in met 467 stemmen voor, 65 tegen en 24 onthoudingen. De regeringsleiders benoemden ook de overige vijf leden van het bestuur van de ECB. Naast de Franse vice-president Christian Noyer, een voormalig hoge functionaris op het ministerie van Financiën, zijn dat de Finse centrale bankpresident Sirkka Hamalainen, de Duitser Otmar Issing, vice-president van de Bundesbank, de Spanjaard Eugenio Domingo Solans van de Spaanse centrale bank, en de Italiaan Tomasso PadoaSchioppa, lid van het Italiaanse beurstoezicht. De bestuursposten zullen rouleren tussen de lidstaten. Om continuïteit te garanderen, worden de bestuursleden voor verschillende periodes benoemd. Ze zijn niet herbenoembaar.

Duisenberg is momenteel voorzitter van het Europees Monetair Instituut, de voorloper van de ECB in Frankfurt. De Europese Centrale Bank, die op 1 juli in werking treedt, moet het monetair beleid van de elf eurolanden bepalen en uitvoeren.

( a d v e r t e n t i e )

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.