Beide in de Nederlandse gebarentaal. Videocassettes te bestellen bij de Vereniging Ouders van Dove Kinderen te Amsterdam, p/a Jan Sluytersstraat 9, 1062 CJ Amsterdam. Prijs:   f  35,- per film.

Klassiekers Hollandse film in gebarentaal

Door HANS BEEREKAMP
Doven gaan naar de bioscoop, zij het misschien nog minder dan de gemiddelde Nederlander, omdat het hen soms moeite kost de ondertitels te lezen. Voor de meeste doven is immers niet Nederlands de moedertaal, maar de Nederlandse Gebarentaal. Dat bezwaar geldt in sterke mate voor dove kinderen en de kans dat een dove ooit een niet-ondertitelde Nederlandse speelfilm bekijkt is uitzonderlijk klein.

Daarom heeft de Vereniging Ouders van Dove Kinderen te Amsterdam (VODKA) het initiatief genomen een reeks klassieke Nederlandse (kinder)films op video uit te brengen, met toevoeging van een gebarentolk. Afgelopen week verschenen de met een Gouden Kalf onderscheiden kinderfilm Lang leve de koningin! en, voor de wat oudere jeugd, Soldaat van Oranje, nadat eerder Het zakmes van Ben Sombogaart en De tasjesdief van Maria Peters in gebarenversie waren uitgekomen.

Het procédé begint langzamerhand ook horenden bekend voor te komen, nu mondjesmaat de in Amerika allang gebruikelijke zogenaamde 'gebarenpostzegel' ook op de Nederlandse televisie begint op te duiken. Van een postzegel kun je niet meer spreken bij de gebarenvideo's van Soldaat van Oranje en Lang leve de koningin! De tolk staat rechts in het beeld en is minstens zo groot als de personages in de naast de tolk geprojecteerde film. Aan het begin worden de belangrijkste spelers door de tolk voorgesteld en van een naamgebaar voorzien. Wie niet vertrouwd is met gebarentaal, staat versteld van de snelheid waarmee de complete dialoog vertolkt wordt. En het oude vooroordeel dat er niet voor elk begrip of woord een gebaar voorhanden zou zijn, wordt adequaat weerlegd door de tolken Angelique Kat en Gerdinand Wagenaar.

Je moet ergens beginnen met de ontsluiting van het cinematografische erfgoed voor doven, en de keuze voor Nederlandse kinderfilms ligt voor de hand. Gebarenvertolkingen zijn kostbaar en de dove minderheid is relatief klein: de oplage van beide video's bedraagt driehonderd stuks. Misschien is het wel een teken van beschaving indien een cultuur, zoals de Amerikaanse, zich bereid toont dergelijke offers te brengen.