Jeroen Krabbé

In een serie profielen van gezichtsbepalende filmsterren deze week de Nederlandse filmkoning Jeroen Krabbé, die met 'Left Luggage' zijn eerste regie afleverde.

Door DANA LINSSEN

Er is waarschijnlijk geen Nederlandse filmacteur die zo vastberaden blijft bewijzen dat hij geen sterallures heeft als Jeroen Krabbé. Hij is aardig en charmant en lijkt even kinderlijk oprecht in zijn afkeer van succes als in zijn - nadrukkelijk als kortstondig benoemde - genietingen ervan. Jeroen Krabbé (Amsterdam, 5 december 1944) verdeelt bovendien zijn tijd zo keurig tussen prestigieuze filmrollen in het verre Amerika en producties van eigen bodem, dat we nooit bang hoeven zijn hem een beetje kwijt te raken, zoals Rutger Hauer en Renée Soutendijk. Als Monique van de Ven 'onze' filmkoningin is, dan is Krabbé onbetwist de Nederlandse filmkoning. Opvallend genoeg stonden beide steracteurs behalve tijdens de uitreiking van de Cultuurprijs van het Nederlands Film Festival aan Krabbé in 1996 bij mijn weten nooit eerder samen op één toneel of voor de camera.

Opgeleid als theateracteur aan de Amsterdamse toneelschool kwam Krabbé's grote doorbraak met Soldaat van Oranje (1977). Toen al ging de waardering voor zijn spel gelijk op met die voor zijn typisch Hollandse 'doe-maar-gewoon'-mentaliteit. Zo schreef hij toen hij zelf wat krap bij kas zat samen met Marjan Berk een kookboekje voor de smalle beurs en keerde hij na wat mindere filmrollen begin jaren tachtig 'gewoon' terug naar het theater om een nieuwe versie van Het dagboek van Anne Frank te regisseren.

Na het daaropvolgende wereldwijde succes van De vierde man (1983) was Krabbé klaar voor de grote oversteek. Gastrollen als non-descripte Europese, en in Amerikaanse ogen dus per definitie exotische schurken in televisieseries als Miami Vice en Dynasty waren een voorproefje voor actiefilms, oorlogsdrama's en natuurlijk de rol van Russische generaal in The Living Daylights (1987) tegenover de eerste James Bond-vertolking van Timothy Dalton. In 1991 speelde Krabbé de man van Barbra Streisand in The Prince of Tides. Ondertussen keerde hij even terug naar Nederland voor de hoofdrol in de televisieserie Willem van Oranje, waarin zijn drie zoons Martijn, Jasper en Jacob in kleine bijrollen zijn te zien. Halverwege de jaren tachtig manifesteerde Krabbé zich ook als kunstschilder. Voor zijn filmregiedebuut Left Lugage combineerde hij al zijn talenten: zijn storyboard omvatte naar verluidt 1300 schetsen en behalve de regie van Carl Friedmans Twee koffers vol (,,een verjaardagscadeautje van Hedy d'Ancona''), nam hij ook de rol van de chassidische meneer Kalman op zich. Krabbé omschreef zichzelf onlangs als een acteur van het Engelse stempel. Hij trekt een jas aan, speelt een rol, doet zijn jas uit en gaat naar huis. Maar het zijn natuurlijk ook zijn altijd licht gekwelde pretoogjes die zijn rollen, en dan vooral zijn Amerikaanse, net dat 'andere' meegeven. In Nederland blijft hij vooral de man die in de loop der jaren teveel ervaring heeft opgedaan in de rol van publiekslieveling. Jeroen Krabbé weet inmiddels zo goed wat de hoogte van het Nederlandse maaiveld is dat zijn buiging naar pers en publiek joyeus is, maar geroutineerd.

Meer sterren