NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent MARC LEIJENDEKKER
ROME, 16 MAART. Volgens het Vaticaan zijn individuele katholieken door nalatigheid medeschuldig aan de Holocaust, maar wordt de toenmalige paus Pius XII ten onrechte verweten dat hij nooit heeft geprotesteerd tegen jodenvervolging. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit een kort document, Wij herinneren ons, een overweging over de Shoah (Holocaust), dat vanmiddag is gepubliceerd door de Vaticaanse Commissie voor religieuze betrekkingen met de joden.

,,We moeten boete doen, niet alleen voor wat we mogelijk individueel hebben gedaan, maar ook voor die leden van onze kerk die in dit opzicht hebben gefaald'', zei kardinaal Edward Cassidy, voorzitter van de commissie. Hij zei dat het veertien pagina's tellende document ,,meer is dan een verontschuldiging'' en bedoeld is als een collectieve boetedoening.

De uitspraken over paus Pius XII zullen naar verwachting worden aangevochten. Deze fel anti-communistische paus wordt verweten lang zijn mond te hebben gehouden tegenover de nazi's. Volgens het document heeft Pius XII juist ,,persoonlijk of via zijn vertegenwoordigers'' geholpen honderdduizenden joden te redden. Het Vaticaan heeft tot nu niet willen ingaan op verzoeken van joodse zijde om de archieven over de Tweede Wereldoorlog te openen.

In een voorwoord schrijft paus Johannes Paulus II dat de jodenvervolging ,,een onuitwisbare smet'' op de twintigste eeuw vormt. Christenen moeten ,,zichzelf onderzoeken voor de verantwoordelijkheid die ook zij hebben voor het kwaad van onze tijd'', schreef de paus.

Hij zei vorig najaar dat religieuze vooroordelen tegen joden verklaren waarom veel katholieken zich niet hebben verzet tegen de Holocaust. Op basis van verkeerde interpretaties van het Nieuwe Testament is binnen de katholieke kerk het idee geworteld dat de joden collectief schuld hebben aan de dood van Christus, zei de paus toen. Naast christenen die zich hebben verzet tegen de jodenvervolging zijn er velen die hun geweten in slaap hebben laten sussen.

Het document maakt een onderscheid tussen anti-judaïsme en antisemitisme. Aan het eerste heeft de katholieke kerk zich door de eeuwen heen schuldig gemaakt, zo staat in de tekst. Maar het antisemitisme onder Hitler ,,had zijn wortels buiten het christendom''. De katholieke kerk ,,betreurt ten diepste de vergissingen en de schuld'' van veel christenen tijdens de Holocaust.

Johannes Paulus II, die in Polen de jodenvervolging van dichtbij meemaakte, wil vóór het jaar 2000 schoon schip maken met een reeks fouten uit het verleden, om met een schoon geweten aan het derde millennium te beginnen. Hij heeft een onderzoek opgezet naar ,,de zwarte pagina's in de geschiedenis van de kerk'', met het antisemitisme en de inquisitie als hoofdthema's.

Voor de volledige tekst van het door het Vaticaan gepubliceerde document, klik hier.

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.