NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

BAS BLOKKER
In de eeuwige maalstroom van hergebruikte cultuurgoederen is de boedel van de jaren zeventig komen bovendrijven. En zo zijn ook de blaxploitation films nu ineens gewild. Trendsetter Quentin Tarantino heeft een van de filmsterren uit dat genre, Pam Grier, gerecycled in zijn nieuwste film Jackie Brown.

De blaxploitation films moeten we zien als een historische noodzakelijkheid, zoals de arbeidsorganisaties na de Industriële revolutie. Heel lang heeft de Amerikaanse film maar twee negers (zo heetten die toen nog) gehad. De neger-vrouw: een goede, iets mollige dienstbode, te verpersoonlijken door verschillende actrices, van wie de bekendste Hattie McDaniel was in Gone with the wind. De neger-man: Sidney Poitier. Misschien zouden we hem in deze tijd een excuusneger noemen.

Sidney Poitier - rijzig, knap en donkerbuin - werd meestal functioneel ingezet. Hij was niet, ik noem maar iets, een toevallige student die zomaar verliefd werd op een meisje en dan een film vol relatieproblemen beleefde. Nee, het meisje was blank en híj was het relatieprobleem. Schreef het scenario een neger voor, dan haalden ze Sidney Poitier erbij. Zoals ze Fred Astaire nodig hadden als er gedanst moest worden en Charlton Heston als Mozes op het programma stond.

Tot de jaren zeventig. Toen vonden een aantal regisseurs en producenten dat het tijd werd voor de zwarte film. De zwarte actie-film, in de eerste plaats. Privé-detective John Shaft is de bekendste held van een blaxploitation-serie - gisteren noemde The Fresh Prince of Bel Air Shaft nog de grootste held van zijn jeugd - Cleopatra Jones zijn bekendste vrouwelijke tegenhanger. Vanavond zendt de BBC Shaft's Big Score uit. Deel 2 in de reeks. Het is moeilijk te zeggen, waarin Shaft zich onderscheidt van zijn blanke actie-genoten. Nergens in, eigenlijk. Schieten, slaan, vrijen, racen - alleen in andere kleuren.

De blaxploitation film heeft maar een korte bloeiperiode gekend en sindsdien zijn we langzaam in een meer gedifferentieerde situatie terechtgekomen: de film als spiegel van de maatschappij. De held kan Wesley Snipes zijn, kan ook Tom Cruise zijn.

Nu de Aziatische Amerikanen nog weghalen uit hun Chinatown-decors.

Shaft's Big Score (Gordon Parks, VS'72), BBC1, 01.25-3.10u.