NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door een onzer redacteuren
TEL AVIV/BERN, 26 FEBR. De Zwitserse autoriteiten hebben een ,,spionage-operatie'' van de Mossad, de Israelische geheime dienst, in Bern ontdekt. Dat heeft de Zwitserse federale procureur-generaal, Carla del Ponte, vanmorgen bekendgemaakt. Vijf Mossad-agenten werden door de Zwitserse politie gearresteerd van wie er vier onmiddellijk werden vrijgelaten. Tegen de vier loopt inmiddels alsnog een arrestatiebevel.

De mislukte Mossad-operatie had vorige week in de nacht van woensdag op donderdag plaats. Mossad-agenten werden toen op heterdaad betrapt bij het plaatsen van afluisterapparatuur in de kelder van een woning in Bern. Volgens de Israelische media was de moslim-extremistische Hezbollah-beweging het doelwit van deze Israelische operatie. Carla del Ponte sprak vanmorgen eerdere berichten in de media tegen dat de actie tegen Iraanse diplomaten was gericht.

De Zwitserse regering heeft de Israelische ambassadeur in Bern ontboden om officieel te protesteren tegen de spionage. ,,Dit incident is onaanvaardbaar en doet de betrekkingen tussen bevriende landen bekoelen'', aldus een woordvoerder van het Zwitserse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Het is onduidelijk waar de gearresteerde Mossad-agent zich inmiddels bevindt. Volgens een aantal Israelische media wendde hij een hartaanval voor tijdens zijn arrestatie, waarop de Zwitserse politie hem naar een ziekenhuis overbracht. De Israelische premier, Netanyahu, bevestigde de arrestatie vanmorgen. ,,We werken aan de zaak via de ambassade en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Daar heb ik verder niets aan toe te voegen.''

De affaire in Zwitserland is een nieuwe tegenslag voor de Mossad. Dinsdag trad Danny Yatom af als hoofd van de dienst. Officieel was dat wegens de mislukte moordaanslag, op 25 september, op een leider van de moslim-fundamentalische Hamas in Amman, maar de Israelische media speculeerden toen direct al over de mislukking van nog weer een operatie.

Mossad berokkent zichzelf grote schade

Van tijd tot tijd blundert de Mossad, dat is het risico van het vak. De nieuwe 'Zwitserse affaire' lijkt echter van binnenuit gebruikt om de chef van de dienst beentje te lichten.

Door onze correspondent SALOMON BOUMAN

TEL AVIV, 26 FEBR. Het aantal bekende blunders, misrekeningen en fouten van de Israelische inlichtingendienst Mossad is maar een fractie van het aantal mislukte operaties. De wereldwijde activiteiten van deze belangrijkste Israelische veiligheidsorganisatie brengen dat risico met zich mee. De hoofden van de Mossad en de 'soldaten' die er na zeer grondige training met wisselende identiteiten, valse paspoorten, pruiken, baarden, afluisterapparatuur en piepkleine pistolen op worden uitgestuurd, weten dat. Ook landen die door Israel als vriendschappelijk worden beschouwd en zelfs het predikaat 'een van onze beste vrienden' krijgen, ontsnappen niet aan de drang van de Mossad naar informatie.

De nieuwe Zwitserse affaire is echter aanzienlijk ernstiger dan alle vorige blunders omdat hoogstwaarschijnlijk vanuit de Mossad zelf deze zaak is opgepakt om Danny Yatom, de in opspraak gekomen commandant van de Mossad, de nekslag te geven. Diens positie aan het hoofd van de Mossad was vrijwel onhoudbaar geworden doordat een commissie van onderzoek hem de verantwoordelijkheid in de schoenen had geschoven voor de mislukte aanslag in de Jordaanse hoofdstad Amman op het Hamas-kopstuk Khalid Meshal op 25 september. In het vooruitzicht over de mislukte Mossad-actie in Bern te vallen, trad Yatom twee dagen geleden af. Op het bureau van premier Benjamin Netanyahu lagen toen al rapporten over de arrestatie van Mossad-agenten in Bern. Op het ministerie van Buitenlandse Zaken werd nauwkeurig de tekst bestudeerd van het zeer scherpe Zwitserse protest. De aarde brandde onder de voeten van Yatom omdat zijn vijanden in de Mossad dat wilden.

De censuur heeft niet kunnen voorkomen dat gisteren de geheimhouding rond de Zwitserse affaire afbrokkelde. Hoogstwaarschijnlijk zijn Mossad-topfiguren die van Yatom afwilden, de bron van de eerste berichten in Ha'arets en Yediot Ahronot daarover. Dat Zwitserland zich na deze Israelische onthullingen genoodzaakt zag vandaag officieel de geheimhouding te doorbreken is kennelijk voor de deelnemers in de machtsstrijd in de Mossad geen overweging van betekenis geweest. Uit de Zwitserse verklaringen van vandaag blijkt dat Bern de zaak geheim had willen houden. De Mossad heeft dus kennelijk, in strijd met de strikste regels van geheimhouding, in eigen doel geschoten en zichzelf en Israel daardoor grote schade berokkend. Indien dit de juiste toedracht van de achtergrond van het plotselinge aftreden van Yatom is - alle indicaties in Israel wijzen daarop - zegt dat veel over de ontreddering van de Mossad en gebrek aan politiek inzicht van de topfiguren in deze organisatie. Tijdens de voorbereidingen van de aanslag in de Jordaanse hoofdstad Amman heeft volgens insider Yossi Sarid ook niemand in de Mossad gerept over de politieke gevolgen van een aanslag in Jordanië. Sarid is al jarenlang lid van de geheimste ondercommissie voor veiligheidszaken van de Knesset.

Het prestige van de Mossad heeft in Israel en ongetwijfeld ook daarbuiten als gevolg van de accumulatie van mislukte acties een danige knauw gekregen. De glans is ervan af, ook al doordat de Mossad doorzichtiger is geworden, als gevolg van grote vrijheid die de Israelische media zich dienaangaande veroorloven. Door de veranderingen in de Israelische samenleving kon de kritiek op de Mossad scherper worden. De eens heilige veiligheid is geen reden meer om een blad voor de mond te nemen. Van alle in de loop der tijden door de Mossad begane blunders heeft die in Jordanië de meeste kritiek in Israel uitgelokt. Maar er zijn verscheidene mislukte Mossad-operaties in het buitenland bekend. Zo leidde een Mossad-operatie in Zwitserland in 1963 tot spanning tussen beide landen. Twee Mossad-agenten werden door de Zwitserse politie gearresteerd wegens het intimideren van een familielid van een Duitse geleerde die werkte voor het Egyptische raketprogramma.

In Noorwegen werden in 1973 vijf Mossad-agenten gearresteerd wegens moord op een ober in Lillehammer die werd aangezien voor een Palestijnse terrorist die de moorden op de Israelische sportlieden in München in 1992 had georganiseerd. Vier Mossad-agenten werden in 1991 in Cyprus gearresteerd tijdens het installeren van afluisteringsapparatuur bij de Iraanse ambassade in Nicosia.