NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

PETER MICHIELSEN
Anderhalf jaar na het vredesakkoord van Dayton zijn in Bosnië vrede en verzoening nog zeer ver te zoeken. Er wordt niet meer gevochten. Maar de etnische groepen leven eerder vol wantrouwen naast dan met elkaar en de toenadering blijft beperkt. Nikola Skrinjaric is een Kroaat uit Zagreb, die, zegt hij, naar het Bosnische Mostar is getogen om er die hoop, die verzoening en die toenadering te brengen. De Evangelische Omroep portretteert hem in een documentaire die vanavond op Nederland 2 wordt uitgezonden in de serie Frontline.

De documentaire laat nogal wat vraagtekens over: veel blijft vaag, en de indruk domineert na afloop dat het er Nikola Skrinjaric - ondanks een bezoekje aan een katholieke monnik die hij een hart onder de riem wil steken - toch vooral om gaat zieljes te winnen voor zijn hallelujah zingende gemeenschap, zieltjes onder de katholieke Kroaten en onder de moslims van Mostar.

De vaagheid: in de film komt een moslim-meisje aan het woord dat 'christen' is geworden - wat voor christen wordt niet toegelicht, net zo min als dat wordt toegelicht bij de vele andere 'christenen' die in de documentaire aan het woord komen. Ze vertelt over de problemen die ze daarmee ondervond toen de oorlog nog woedde en de politie van de moslims haar bekering ontdekte. Gelukkig hielp Gods woord haar door die moeilijke tijd heen. Het onbestemde gevoel dat na zo'n fragment resteert is toch de vraag of de hoop en de verzoening die ze zegt uit te dragen, er zonder die bekering niet zouden zijn.

God speelt, zoals van de Evangelische Omroep mag worden verwacht, een hoofdrol in de documentaire. Dankzij God heeft een vrouw de moslims die haar gevangen hielden en de Serviërs die haar man doodden, een beetje vergeven. Dankzij God konden kindertjes die onder leiding van Nikola Skrinjaric samen naar zee gingen, goed met elkaar overweg hoewel hun ouders elkaar beschoten of hadden beschoten. Iedereen die in de documentaire aan het woord komt voelde zich verloren en hopeloos tot hij Jezus leerde kennen en zich gesteund wist door de Heilige Geest.

Maar teveel blijft vaag en onbestemd. Een hele tijd lang mag elk lid van een groepje bekeerde mensen (maar bekeerd tot wat precies?) in de documentaire zijn zegje doen. Een vrouw brengt langdurig verslag uit over haar belevenissen tijdens de oorlog, in zinnen als: ,,We wisten niet wanneer ze ons zouden komen halen.'' Wie die 'ze' waren wordt niet verteld, noch waarom 'ze' haar zouden komen halen, of 'ze' zijn gekomen, waar zijzelf woonde, wat ze zelf eigenlijk was of is etc. Het blijven losse opmerkingen die, zonder enige context, niet te plaatsen zijn. De enige boodschap aan het eind van zo'n fragment is de boodschap die de hele groep wil overdragen: wij zijn christenen en we moeten elkaar vergeven. Het is het leitmotiv in de documentaire, maar jammer genoeg is het het enige motief: de rest is dermate bijzaak dat niet de moeite is genomen voor enige toelichting te zorgen. De bedoeling van dit soort documentaires blijft onduidelijk. Voor de kijker uit de eigen parochie van de EO is de film misschien aardig als bevestiging van wat hij allang wist: alléén God biedt troost en moed. Hij wordt niet wijzer: hij blijft zo wijs als hij was. De kijker die zich niet tot die eigen parochie rekent heeft deze documentaire niets te bieden: de boodschap dat alleen God troost en moed biedt is op geen enkel moment overtuigend en over de werkelijke problemen van Bosnië of Mostar, wordt niets meegedeeld. In de documentaire wordt gesuggereerd dat de verzoening in Mostar met deze paar gefilmde 'christenen' begint, en dat impliceert dat van de katholieken en moslims in Mostar geen heil is te verwachten. En de haat is nog groot in Mostar, maar die suggestie gaat veel te ver.

Frontline, EO, Ned.2, 23.45-00.15u.