NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S c h a k e l s

Door onze redacteur KAREL KNIP
NEW YORK, 28 JUNI. De VN-conferentie over milieu en ontwikkeling is op een mislukking uitgelopen. De bijeenkomst, die de wereldmilieutop in Rio de Janeiro (1992) evalueerde en nieuwe initiatieven moest nemen, levert een slotdocument op zonder enige concrete en vernieuwende passages.

Tevens is geen overeenstemming bereikt over een politieke verklaring die het Rio-proces nieuw elan had moeten geven. Met het vorderen van de middag schrapte de onderhandelingscommissie, die in tijdnood raakte, gisteren in hoog tempo bijna alle passages in het ontwerpdocument waarover nog geen overeenstemming bestond of verving deze door een sterk afgezwakte variant. Tegen zeven uur 's avonds (lokale tijd) wisten veel onderhandelaars niet meer welke passage nog bewaard was en welke formulering uiteindelijk was gekozen. De definitieve tekst, die nog door de algemene vergadering moest worden goedgekeurd, kon pas vanochtend gereed zijn.

Vrijdagochtend vroeg sneuvelde de 'politieke verklaring' waarvan een inspirerende en vernieuwende functie had moeten uitgaan. Later werden ook passages in het hoofddocument geschrapt omdat er geen consensus voor was. Zo ontbreken nu in het definitieve document harde passages over uitbreiding van ontwikkelingshulp, over een bosverdrag, over beperking van de CO -uitstoot, over belasting op vliegtuigbrandstof en over technologie-overdracht. Voor minister Pronk was het een grote teleurstelling. Samen met een Tanzaniaanse collega ontwierp hij een concrete uitspraak over de verplichting de ontwikkelingshulp, die sinds Rio voortdurend achteruit is gegaan, weer op peil te brengen. Na veel inspanning was een tamelijk ver gaande formulering gevonden die voor veel donorlanden acceptabel was, maar die werd binnen de kortste keren door de G-77 'weggeschoten'. (De G-77 is de groep van ruim 120 ontwikkelingslanden.) Pronk: ,,Ik analyseer nog hoe dat kon. Ik wijt het voor een deel aan onervarenheid en voor een deel aan de verwarring bij de G-77. Maar er is ook sprake van ongeïnteresseerdheid. De Afrikanen kwamen niet eens meer naar de vergadering.''

Minister De Boer, die eveneens met een Tanzaniaanse collega werkte aan een tekst waarin de weg zou worden geëffend voor een bosverdrag met wettelijk bindende bepalingen, zoals het klimaat- of biodiversiteitsverdrag, overkwam min of meer hetzelfde. Halverwege de week was er een tekst waartegen niet veel verzet meer leek - men verplichtte zich tot onderhandelen.

Nu ligt er een sterk afgezwakte variant, waarin wordt aanbevolen de haalbaarheid van internationale regelingen, bij voorbeeld een wettelijk bindend instrument, te onderzoeken.

De meeste onderhandelaars weigeren de term mislukking te gebruiken. Alleen een Nederlandse vertegenwoordiger van de VN-commissie voor duurzame ontwikkeling (de CSD, die het Rio-proces bewaakt) wees de term aan het begin van de avond niet langer af. Verbitterde milieu-organisaties noemden de uitkomst van de conferentie ,,verraad'' aan de duizenden die zich in de ontwikkelingslanden inzetten voor uitvoering van het Rio-programma.

U moet zelf maar oordelen, zei Razali Ismail, de Maleisische voorzitter van de Algemene Vergadering in een persconferentie. ,,Het was een eerlijke poging. Het slechte resultaat kan een signaal zijn.'' Razali stemde ,,tot op zekere hoogte'' in met de suggestie dat de G77 met het tegenhouden van de politieke verklaring de industrielanden hadden willen tarten. ,,Maar ook andere landen waren tegen. Wij bij de VN moeten leren omgaan met het besef dat regeringen kennelijk niet vijf jaar lang in milieu geïnteresseerd blijven.''

Minister Pronk, die de bijeenkomst geen mislukking maar ook geen groot succes noemt, wijt het slechte resultaat aan de verkeerde opzet van de conferentie, een gevolg van onbekendheid met het begrip evaluatie-conferenties. Ten onrechte is het idee ontstaan dat over de uitgangspunten van Rio opnieuw onderhandeld kon worden, meent Pronk. ,,Het is een heronderhandelings-conferentie geworden.'' Pronk toonde zich bezorgd over de verharding van de ideologische tegenstelling tussen noord en zuid. ,,De ontwikkelingslanden vinden hulp een recht en verwerpen eigenlijk alle voorwaarden die onzerzijds aan die hulp gesteld worden.''

Minister De Boer, terugkijkend op ,,uiterst moeizaam'' onderhandelen, houdt zich vast aan de bescheiden successen die er toch ook waren. ,, Het gaat nu eenmaal met kleine stapjes.'' Het bosverdrag is nog binnen bereik en het zag er gisteravond naar uit dat ten aanzien van CO2 om significante reducties in 2001 gevraagd zou worden. Bovendien zijn de drie Europese initiatieven op gebied van eco-efficiëntie, zoetwaterbeheer en energie vrijwel integraal in het document opgenomen.

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.