 |
Stuur uw reacties naar:
videoclip@nrc.nl
Eén keer lachen
BERNARD HULSMAN
Toch worden er al jaren ook videoclips gemaakt die slechts uit een paar
of zelfs één langgerekt shot bestaan. De Engelse
triphop-groep Massive Attack is zelfs gespecialiseerd in trage
videoclips, met als voorlopig hoogtepunt het filmpje bij 'Unfinished
Sympathy', hun eerste hit uit 1991.
Deze video liet een wandeling door Los Angeles zien van de toenmalige
zangeres van de groep, Shara Nelson, die in één keer door
één camera was opgenomen. Onverstoorbaar zong Nelson door,
terwijl om haar heen het dagelijkse leven voortging: een vader wees zijn
zoontje op iets in een etalage, een man zonder benen bewoog zich voort
op een skateboard, twee punkachtige meisjes gooiden moedwillig de
spullen van een groenteman over de straat, enzovoort. Deze combinatie
van afwezigheid van montage en wisselende achtergronden leverde een
intrigerende clip op die men telkens opnieuw kon zien om nieuwe details
te ontdekken.
Ook de videoclip bij 'Teardrop', de nieuwste single van Massive Attack,
heeft een laag tempo. Het filmpje van regisseur Walter Stern begint met
beelden van een camera die langzaam langs een lange kabel glijdt. Af en
toe dwarrelt er een vlok voorbij door de onduidelijke ruimte. Lang
blijft duister wat er nu precies te zien is, totdat iets van een voet
valt te ontwaren. Aha, dit is een foetus die nog veilig in de baarmoeder
zwemt.
Na ongeveer een minuut, als zangeres Liz Fraser begint met zingen, is
pas de eerste montage te zien. De foetus doet zijn mond open, eerst
aarzelend maar al gauw playbackt hij keurig de woorden mee.
Een zingende foetus! Het zingende wezentje wekt onverbiddelijk de
lachlust op: het is alsof we getuige zijn van een micro playbackshow. Of
dit ook de bedoeling van Massive Attack is, is de vraag, want Mezzanine,
de cd waarvan 'Teardrop' afkomstig is, laat zich nog het best
omschrijven als onheilszwangere minimal music zonder humoristsche
bedoelingen.
Wie eenmaal is uitgelachen, heeft nog drie minuten te gaan. Close-ups
van de zingende foetus-mond worden in traag tempo afgewisseld met shots
van het gehele wezen en duisternis maakt plaats voor licht. Slechts
één keer, als het nummer zijn climax bereikt, lijkt er
iets te gaan gebeuren. Plotseling wordt het licht hel, de foetus
schrikt, de bevalling lijkt begonnen. Maar nee, het is loos alarm,
misschien was het slechts een wee. De muziek wordt weer rustig en het
wezentje ook.
Als videoclip, als omgekeerde soundtrack dus, werkt de zingende foetus
wel - nadat men is uitgelachen tenminste. Surrealistische beelden
begeleiden surrealistische klanken: het filmpje versterkt de
onduidelijke bedoeling van de sombere klanken en de onverstaanbare
tekst. En net als in de muziek gebeurt er weinig in het filmpje - ook op
deze manier corresponderen de beelden met de klanken. Maar dit maakt
'Teardrop', in tegenstelling tot 'Unfinished Sympathy', wel tot een clip
die men maar een keer hoeft te zien. En dat kan toch niet de bedoeling
van een videoclip zijn.
Massive Attack: 'Teardrop'. Regisseur:
Walter Stern.
Videoclips worden nog altijd geassocieerd met snel gemonteerde filmpjes.
Clips zijn bombardementen van beelden voor de zapgeneratie, zo luidt het
cliché.
Het is ook niet helemaal onwaar dat een groot deel van de videoclips
nooit lang één beeld laten zien. Muziek in de stijl
arrenbie wordt bijvoorbeeld op MTV en TMF tegenwoordig steevast begeleid
door snel wisselende beelden van dansende menigten in vreemde Las
Vegas-achtige ruimtes of, wat gewoner, aan de rand van een zwembad.