Turkije: leger stuurt radicale islamieten weg

Door onze correspondent FROUKJE SANTING
ISTANBUL, 17 JUNI. Het Turkse leger heeft gisteren in een buitengewone bijeenkomst van de Hoge militaire raad 162 beroeps- en dienstplichtige militairen ontslagen, merendeels wegens betrokkenheid bij radicale islamitische activiteit.

Het massa-ontslag wordt algemeen gezien als een nieuwe uiting van ongenoegen bij de Turkse legerstaf, de traditionele beschermers van het seculiere karakter van het land, over de trage wijze waarop de regering van premier Yilmaz waargenomen uitwassen van de politieke islam aan banden legt. Volgens de hoogste generaals vormt de radicale islam nog steeds de belangrijkste binnenlandse bedreiging voor het wereldlijke Turkije.

Premier Mesut Yilmaz kwam midden vorig jaar met een minderheidsregering aan de macht, nadat de fundamentalistische premier Necmettin Erbakan door de militairen uit de politiek was verdreven. Erbakans Welvaartspartij is inmiddels ontbonden en zelf mag hij zich vijf jaar niet meer met politiek inlaten. Yilmaz had de opdracht om de islamisering van Turkije tot een halt te brengen door de wereldlijke wetten in het land te versterken. De militairen hadden daartoe een 18 punten tellend decreet opgesteld. De Turkse premier kampt evenwel met een sterke oppositie van de conservatieve vleugel in zijn eigen Moederlandpartij, die weigert om de islam vrijwel volledig uit het openbare leven te bannen, zoals het leger eist. Wetsvoorstellen, zoals bijvoorbeeld die met betrekking tot een striktere naleving van de Westerse kledingvoorschriften, stranden dan ook al tijdens de behandeling in de parlementaire commissies.

Om zijn politieke toekomst en die van zijn regering enigszins veilig te stellen, heeft Yilmaz gisteren een protocol ondertekend met de oppositionele Republikeinse Volkspartij (CHP) voor vervroegde algemene verkiezingen in april. In ruil daarvoor geven de sociaal-democraten tot het einde van dit jaar hun steun aan de minderheidsregering. Yilmaz heeft zich erop vastgelegd om uiterlijk 1 januari van het volgend jaar af te treden en de weg vrij te maken voor een overgangskabinet dat de verkiezingen voorbereidt. Noch Yilmaz zelf, noch CHP-leider Deniz Baykal, zal zitting nemen in die voorlopige regering. In het protocol is eveneens vastgelegd welke hervormingen op economisch en politiek gebied de komende maanden moeten worden doorgevoerd.

Of Yilmaz op deze manier het hernieuwde vertrouwen van de militairen heeft gewonnen, wordt later deze maand tijdens de zitting van de Nationale veiligheidsraad duidelijk. Het is een publiek geheim in Turkije dat de legerstaf geen voorstander is van verkiezingen zolang zowel rechts als links hopeloos verdeeld is en op die manier geen dam kan opwerpen tegen de politieke islam. De Welvaartspartij heeft in de Partij van de Deugd inmiddels een opvolger gevonden. De nieuwe partij poogt een gematigd islamitisch imago te krijgen, om te voorkomen dat ook zij door het constitutionele hof wordt ontbonden.