Big Brother maakt opwachting in peloton

De tijd dat ploegleiders in de Tour schreeuwend uit hun autoraam hingen is voorbij. Een Nederlands communicatiebedrijf heeft het peloton uitgerust met oordopjes en portofoons.

Door onze redacteur WARD OP DEN BROUW

LAVAL, 7 JULI. Aan het lijf van Michael Boogerd geen polonaise. Waar een Tour-favoriet als Lance Armstrong zegt dat hij niet meer kan fietsen zonder een Low Power Device-portofoon bestaande uit een zendertje en een oordopje, trekt de onfortuinlijke kopman van Rabobank zonder de modernste apparatuur door de Ronde van Frankrijk. En dat doet hij niet alleen omdat hij de hoge stem van ploegleider Theo de Rooy niet te pas en te onpas wil horen. "Ik houd niet van die dingen." Toch zou de LPD- portofoon voor Boogerd een uitkomst zijn, meent Henk Jacobs van Jacobs Breda Electronics, hofleverancier in het wielerpeloton van portofoons en bijbehorende communicatiemiddelen. "Nu is het zijn knecht Marc Lotz die een zendertje bij zich heeft en Boogerd van informatie voorziet. Maar als hij die zelf zou hebben, kan hij nog sneller informatie van zijn ploegleider ontvangen of zelf doorgeven. Bijvoorbeeld bij een lekke band of bij valpartijen zoals in de etappe van maandag. Zeker nu hij zo onder druk staat, kan het hem ook meer rust geven. Ik heb 't er wel eens met Michael over, maar hij is er heel resoluut in. Hij vindt het voldoende dat zijn knecht Lotz de apparatuur bij zich draagt."

Jacobs voorziet vijftien van de twintig ploegen in de Tour de France van zijn producten, waaronder Mapei, US Postal, Telekom en Rabobank. Bij de Nederlandse ploeg treedt hij ook op als co-sponsor. In totaal heeft hij bijna zeventig wielerploegen in binnen- en buitenland als klant. Hoewel er nog steeds principiële tegenstanders zoals Boogerd zijn, zijn de portofoontjes niet meer weg te denken uit het wielerpeloton. Maar de ene ploeg hecht er meer waarde aan dan de andere. Bij de Rabobank rijden in de Ronde van Frankrijk meestal drie renners rond met de geavanceerde en minuscule apparatuur. Behalve Lotz zijn dat vaak Leon van Bon en Erik Dekker. Bij US Postal, de ploeg van Armstrong, is elke renner ermee uitgerust.

In het begin van een etappekoers vindt Armstrong het oordopje dat zowel de functie van luidspreker als van microfoon vervult irritant, zegt hij vlak voor de start van de derde etappe, van Nantes naar Laval. "Het is even vervelend omdat de wind langs je ene oor gaat en je andere oor geblokkeerd is. Daarna raak je eraan gewend. Bij Motorola maakten we er al gebruik van, maar daar waren de zenders groot uitgevallen. Ze zijn nu veel kleiner en lichter. Belangrijk voor de tactiek en als je een technisch probleem hebt. Dan scheelt het veel tijd." Armstrongs ploegleider Johan Bruyneel belde gisteren vanuit de koers nog met leverancier Jacobs. De Belgische oud-renner liet weten dat de nieuwe oordopjes - zo nieuw dat ze nog nauwelijks getest waren - niet voldeden. Het geluid was te dof. Of Jacobs zo snel mogelijk voor betere exemplaren kon zorgen. Mogelijk morgen meldt hij zich weer in de Tour, met nieuwe oordopjes voor de acht overgebleven renners van US Postal.

Het bereik van de zenders is één tot twee kilometer, afhankelijk van de omgeving waarin renner en ploegleiderswagen zich bevinden. De kans dat ploegen elkaar afluisteren, is volgens Jacobs nihil. Zijn apparatuur beschikt over 2.584 afstemmingsmogelijkheden. In de werkplaats van Jacobs worden per ploeg frequentie en subtoon vastgesteld. Alleen bij zijn bedrijf zijn deze gegevens bekend, zodat een renner die naar een andere ploeg gaat de gevoelige informatie niet meeneemt naar zijn nieuwe werkgever.

Jacobs maakte de eerste dagen in de Tour van nabij mee. "Als het circus goed loopt en er geen problemen meer zijn, ga ik weer naar huis." In de proloog was volgens Jacobs sprake van een primeur. In de helm van Van Bon had hij een zendertje ingebouwd, een novum bij het tijdrijden. "Bij tijdrijden is het niet gebruikelijk, maar Leon zag het als een manier om zichzelf op te laten peppen vanuit de ploegleiderswagen", aldus Jacobs. Ploegleiders schreeuwen hun renners met een luidspreker op de auto vaak informatie toe, maar doordat de helm de oren bedekt, hoort de renner vaak niks. De portofoon ondervangt dat probleem. Motorola was begin jaren negentig de eerste ploeg die gebruik maakte van koptelefoontjes en zendapparatuur. "De zender woog in het begin wel 450 gram", zegt Jacobs. "Maar renners willen dat hun fiets zo licht mogelijk is, dus die waren niet gemotiveerd om er mee te werken." Het gewicht is flink teruggebracht. De portofoontjes zijn zo klein als een creditcard, een centimeter dik en wegen slechts 135 gram. Vandaar dat Jacobs ze creditcardportofoontjes noemt. Ook Jan Raas raakte snel geïnteresseerd in de nieuwe apparatuur. "Die ging er al bij Buckler mee in de slag", herinnert Jacobs zich. Jelle Nijdam was in Nederland de eerste die een portofoon gebruikte. "Nijdam vond alle heisa maar niks. Maar nu heeft hij zelf een amateurploeg en die rijdt er ook mee", zegt Jacobs.

Oud-renner Frans Maassen belde twee maanden geleden naar Jacobs om zijn Rabobank-juniorenploeg van portofoontjes te voorzien. "Hij was er eerst tegen, omdat hij vindt dat jonge renners fouten moeten kunnen maken. Maar nu de concurrentie ze gebruikt, schaft hij ze ook aan", zegt Jacobs.

Momenteel werkt het Bredase bedrijf aan een Global Positioning System voor de wielrennerij, waarbij de renner of zijn fiets wordt voorzien van een chip. Deze GPS-satelliettechnologie moet de ploegleiders straks in staat stellen op een beeldschermpje te zien waar zijn renners zich precies bevinden. Zo wordt de greep van 'Big Brother' op het peloton steeds groter.

Tom Steels was gisteren in Laval opnieuw de snelste sprinter in het peloton. Maandag had Mapei-renner Steels de tweede etappe in de Tour de France al op zijn naam geschreven. Gisteren versloeg hij Erik Zabel en Stuart O'Grady, die respectievelijk tweede en derde werden. Door zijn overwinning klom Steels in het algemeen klassement naar de tweede plaats. De Est Jaan Kirsipuu ging vanochtend in Laval voor de tweede dag van start in de gele trui. Steels won vorig jaar vier Tour-etappes. In 1997 werd de Belg uit de Tour gezet omdat hij in een massasprint een bidon naar een van zijn concurrenten gooide.