Dossier Telecom

Nieuws

Achtergrond

Telecomaanbieders

Discussie

Cahier veiling mobiele-telefoniefrequenties

Organogram van de Nederlandse telecomsector

Links

Reacties

Slingeren over de weg, minder oplettendheid. Is mobiel bellen in de auto echt gevaarlijker dan een broodje eten?

Door onze redacteur YASHA LANGE

ROTTERDAM, 30 MEI. Een blikje cola uit je tas pakken, openmaken en tegelijk je ogen op de weg houden. Of niezen. Je voelt het aankomen, buigt naar het dashboardkastje om een tissue te pakken. Tien tissues zitten klem in de opening van de doos en je wordt licht wanhopig. Op dat moment wisselt een auto voor je van rijbaan.

Volgens het Verbond van Verzekeraars vallen dit soort ongelukken in de categorie 'menselijke fouten'. Kan gebeuren. De verzekering keert uit, ook al had je een ongeluk kunnen voorkomen door je overhemd onder te snuiten. "Als je kinderen lastig doen op de achterbank kan dat natuurlijk gevaar opleveren, maar de verzekering betaalt", aldus een woordvoerder van het Verbond. "En dat principe geldt ook voor bellen in de auto. Het wordt gezien als een menselijke fout. Ik ken ook geen voorbeelden van verzekeraars die om die reden niet hebben uitgekeerd."

Het openbaar ministerie in Utrecht denkt er minder licht over. Gisteren eiste de officier van justitie negen maanden cel tegen een vrouw die mobiel belde en een dodelijk ongeluk veroorzaakte. "Buitengewoon onvoorzichtig gedrag", vond de officier het. Twee jaar ontzegging van de rijbevoegdheid, eiste hij ook.

En dat voor iets dat niet strafbaar is. Marco Bakker was dronken en kreeg zes maanden, omgezet in 240 uur werkstraf. Patrick Kluivert reed te hard en kreeg hetzelfde. Maar volgens het OM valt mobiel bellen in de auto onder het kapstokartikel 'roekeloos rijden', en dus mag het niet.

Hoe gevaarlijk, of roekeloos, is het? Volgens de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) vallen er naar schatting een kleine dertig doden per jaar door mobiel bellen in de auto. De stichting komt bij dat getal door het aantal autorijders te combineren met het aantal mobiele bellers en dat te vermenigvuldigen met het geschat aantal belminuten in de auto. En nog één grove aanname: dat bellen in de auto twee keer zo gevaarlijk is als niet bellen. Het gaat dan om handheld, telefoneren met een gsm aan je oor.

Er is inmiddels heel wat onderzoek naar gedaan, dat tot een eenduidige conclusie komt: handheld bellen verlaagt de reactiesnelheid, je gaat meer slingeren over de weg, de variatie in de rijsnelheid neemt toe en de oplettendheid neemt af. Als een voorganger vaart mindert, reageert een beller nog langzamer dan een bestuurder met meer dan 0,5 promille alcohol in zijn bloed, blijkt uit een Fins onderzoek. Een sigaret aansteken of een broodje eten is ook gevaarlijk, maar de tijdspanne is veel korter dan een telefoongesprek. Conclusie: "Het aantal onderzoeken dat [de significant lagere rijprestaties door mobiel bellen] heeft aangetoond is inmiddels zo groot dat veel landen hun wetgeving hebben aangepast door het gebruik te verbieden", schrijft Victor Hooijmeijer van het Institute for Transport Studies in Leeds in een recent artikel voor het vakblad Verkeerskunde. Omdat voorstellen om handheld bellen strafbaar te maken het niet haalden, stelt het ministerie van Verkeer en Waterstaat zijn hoop op voorlichting. Niet alleen Veilig Verkeer Nederland en het Korps Landelijke Politiediensten doen mee. Ook de autobranche (Bovag en RAI-Vereniging) ondersteunt de campagne. En ook gsm-fabrikanten en aanbieders van mobiele telefonie waarschuwen. "Gebruik geen handtelefoon terwijl u een auto bestuurt", schrijft Nokia onder de kop Verkeersveiligheid. "Libertel raadt alle gebruikers van zaktelefoons aan om deze in de auto alleen in combinatie met een carkit te gebruiken."

De boodschap is duidelijk: bel vooral handsfree. Met een ingebouwde microfoon en het geluid via de luidsprekers (carkit, kost een paar honderd gulden) of met een oordopje (headset, voor een paar tientjes). Maar is handsfree bellen nou zo veel veiliger? Uit onderzoek in verschillende landen blijkt dat niet. Of je nou de telefoon aan je oor houdt of niet, bellers raken aanzienlijk vaker bij een ongeluk betrokken.

Dat zou nog verklaard kunnen worden doordat bellers 'andere mensen' zijn, die vaker ongelukken maken. Handsfree heb je tenminste nog twee handen om te sturen en te schakelen. Het slingeren over de weg lijkt daardoor minder voor te komen. Ook de rijsnelheid wordt niet nadelig beïnvloed, concludeert Hooijmeijer na een uitgebreide studie met een geavanceerde rijsimulator. Maar de reactiesnelheid en de oplettendheid lijden net zo hard onder handheld als onder handsfree bellen.

De reden: het is nou eenmaal lastig om twee dingen tegelijk te doen. Terwijl je denkt: zal ik die slome Opel inhalen, moet je ook nog antwoord geven op lastige vragen van kantoor of thuisfront. Het tegenargument dat handsfree bellen toch precies hetzelfde is als praten met een medepassagier gaat niet op, blijkt uit verschillende onderzoeken. Een medepassagier let ook op de weg en houdt even op met praten als er een gevaarlijke verkeerssituatie lijkt te ontstaan. Een telefonische gesprekspartner ziet dat allemaal niet, zodat je geneigd bent door te praten. Hooijmeijer, van het Institute for Transport Studies: "Het is derhalve een absolute illusie om te veronderstellen dat handsfree telefoneren de perfecte oplossing is voor alle verkeersveiligheidsproblemen rondom bellen in de auto." Volgens SWOV- directeur F. Wigman zou het dan ook beter zijn om het handheld bellen gewoon te verbieden en het handsfree bellen te ontmoedigen door voorlichting.