Dossier Shell

Nieuws

Portret van de onderneming

Jaar- en kwartaalcijfers

Shell aast op gasproject in Turkmenistan

Door onze correspondent FRANK WESTERMAN
ASGABAT, 18 FEBR. De Koninklijke/Shell Groep is van plan zaken doen met de regering van Turkmenistan, een bewind dat door mensenrechtenorganisaties tot de meest onderdrukkende wordt gerekend.

Het concern haalt daarmee een potentieel explosief public- relationsprobleem in huis, zo erkent een Shell-vertegenwoordiger in Turkmenistan.

Shell is samen met anderen gevraagd de nog onontgonnen gasvelden onder de Karakoem-woestijn in het noorden van Turkmenistan te exploiteren en een gaspijpleiding van 1.700 kilometer aan te leggen voor het transport van 30 miljard kubieke meter per jaar over de bodem van de Kaspische Zee door Azerbajdzjan en Georgië naar Turkije. Het project draait om 4 tot 6 miljard gulden aan investeringen, waarvan de helft voor rekening van Shell. Het gaat Shell niet in eerste instantie om die pijpleiding. "Dat doen we erbij omdat het ons is gevraagd", zegt een Shell- vertegenwoordiger in de Turkmeense hoofdstad Asgabat. "Wat ons vooral interesseert zijn de exploratie en exploitatie van de Turkmeense gasvelden."

Shell tracht via het project, waarvoor het contract overigens door allerlei vertragingen nog niet is getekend, via een achterdeur alsnog toegang te krijgen tot de rijke olie- en gasreserves in het gebied rondom de Kaspische Zee.

Het totalitaire karakter van het Turkmeense regime staat haaks op Shells nieuw ontwikkelde bedrijfsethiek. Na Zuid-Afrika (apartheid), Nigeria (executie van milieuactivisten) en de aanvaring met Greenpeace over het olieopslagplatform Brentspar had Shell een ethische bedrijfscode ontwikkeld. De Shell-managers ter plaatse: "We hebben onze principes over onder andere democratie en mensenrechten aan Turkmenistan voorgelegd. We hebben de president gewaarschuwd dat wij, indien daarnaar gevraagd, zijn regime niet zullen verdedigen." Shells ethische uitgangspunten ('de tien geboden') zijn als appendix aan de afgesloten intentieverklaring gehecht.

Een Shell-woordvoerder in Den Haag wil geen officieel commentaar geven "Het is nog veel te pril om toe te lichten. Daarvoor is deze zaak te delicaat."

Volgens een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag kijkt Nederland met zijn EU-partners "kritisch naar de toestand en de ontwikkelingen in Turkmenistan". "De EU heeft bezwaar tegen het voornemen om de heer Nijazov voor het leven tot president te benoemen, maar handelscontacten kunnen gewoon doorgaan".