NIEUWS  TEGENSPRAAK  SUPPLEMENT  DOSSIERS  ARCHIEF  ADVERTENTIES   SERVICE

Rijksbegroting 2001

Nieuws

Plannen
per departement

Troonrede

Algemene Beschouwingen

Paars: De tweede helft

Rijksbegroting:
Hoe en wat?

Links

DE TWEEDE HELFT:
Jorritsma - minister van Economische Zaken

'Doener' Jorritsma onder vuur

Door onze redacteuren
EGBERT KALSE en
HERMAN STAAL
DEN HAAG, 1 DEC. E-culture, e-business, e-shopping, e-government, e-everything. Als het aan minister Jorritsma (Economische Zaken) ligt, zal heel Nederland in no time alles via de computer doen. Zij laat geen gelegenheid onbenut om de zegeningen van de digitale revolutie te prediken. Zowel beleidsmatig (lagere administratieve lasten voor het bedrijfsleven, elektronisch stemmen, online-diensten voor burgers) als persoonlijk (even inloggen op het net om een internationale bridge-drive te spelen vanachter de thuis-pc in Bolsward) lijkt de minister een true ICT-believer. Lijkt, want Jorritsma heeft het tot nu toe zelf niet aangedurfd ook maar een cd-tje via internet te bestellen. Bang dat haar creditcardgegevens uitlekken in cyberspace.

Het is typisch voor Annemarie Jorritsma. Zij is een praktisch denkende vrouw. Geen grote visies, weinig briljante ideeën. De handen uit de mouwen en aanpakken. Niet eindeloos moeilijk doen. Alle moties die mijn beleid ondersteunen zijn tijdsverspilling, beet ze de Kamer deze week toe. Een echte bestuurder, sympathiek, en als het moet hard en direct. Daarmee verwierf ze grote waardering in de vorige kabinetsperiode, als minister van Verkeer en Waterstaat.

Maar nu, op Economische Zaken, krijgt ze ook op haar sterkste punt kritiek: ze doet te weinig concreets. ,,Als je niet veel doet, kom je als minister ook niet in de problemen.'' Het is een harde uitspraak die deze week in Den Haag over minister Jorritsma is te horen. Nu komt de uitspraak van de oppositie, van CDA'er Joop Wijn, maar het gemor over Jorritsma is breder, en het neemt toe. Waar blijft ze nou? Wanneer doet ze eens iets opvallends? Jorritsma, zo wordt geoordeeld op de bestuurlijke vierkante kilometer in Den Haag, leidt het ministerie van Onzichtbare Zaken.

Nu is Economische Zaken in tijden van economische voorspoed voor een minister lastig om je mee te profileren. Jorritsma's voorgangers hadden beiden nog een belangrijke rol bij het in de lucht houden van Fokker. Alleen met de redding van scheepswerf De Schelde kon ze floreren. Het kostte de staat wel 100 miljoen gulden.

Daarnaast heeft Jorritsma nog eens de pech dat Hans Wijers twee belangrijke projecten heeft ingezet die zij nu mag afmaken: meer marktwerking en minder en betere regels in allerlei sectoren - het MDW-project - en de liberalisering van de nutssector. En daar valt niet veel eer aan te behalen. Want het gaat nu nog maar om de 'derde tranche MDW-projecten'. De eerste twee MDW-operaties (winkeltijdenwet, liberalisering taximarkt, benzinemarkt, kinderopvang) kregen vrij geruisloos brede steun van de Kamer. Maar het gaat steeds moeizamer. Bij de presentatie van de nieuwe reeks bleek met name de PvdA een stuk kritischer. De minister moet nu vooraf duidelijk maken wat de baten zijn van de projecten. Als dat niet voldoende duidelijk is, is het exit MDW-operatie.

Nog zo'n oud marktwerkingsdossier is de liberalisering en privatisering van nutssectoren. Krap een maand geleden wist de minister de overgang naar een liberale stroommarkt veilig te stellen, maar niet dan nadat daar een 'afkoopsom' van 2,55 miljard gulden voor was betaald aan de vier elektriciteitsproducenten. Daarmee krijgt de overheid weliswaar alle aandelen van Tennet, de beheerder van het hoogspanningsnet, in handen, maar het is (zo oordeelde Jorritsma's eigen partij de VVD) ,,een hoop geld'' om de vastgelopen discussie over een vrije stroommarkt vlot te trekken. Waar Jorritsma wel in slaagde was dat de 'bakstenen' (onrendabele contracten die de producenten in het verleden sloten) bijna geheel voor rekening van de producenten zelf komen. Een oplossing waar zelfs haar gelauwerde voorganger Wijers niet in was geslaagd.

En dan zijn er de administratieve lasten, waarover ondernemers steen en been klagen. De rijksoverheid probeert doelen meetbaar te maken, de verantwoordingsoperatie. Dat moet ook leiden tot minder rompslomp voor ondernemers. Het parlement wil nu eindelijk wel eens van Jorritsma voortgang op dit gebied zien. Ze kan ook nog in de buurt van de gevarenzone komen bij enkele netelige liberaliseringskwesties, zoals de versnelling van het vrijmaken van de stroom- en gasmarkt.

Als de belangenbehartiger van het bedrijfsleven krijgt ze na haar aarzelende start op EZ inmiddels steeds meer waardering. De looneis van de vakbonden is levensgevaarlijk!, roept ze geregeld. Of: In Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening moet meer ruimte komen voor bedrijfsterreinen! En: De vennootsschapsbelasting moet omlaag! Het bedrijfsleven is blij met haar inzet. Maar uit andere hoek wordt getwijfeld aan het nut van een ministerie van Economische Zaken. GroenLinks pleit voor een ministerie van Communicatie. Daarin kunnen de communicatietaken van EZ (ICT), het mediagedeelte van Cultuur en de telecommunicatie dat valt onder Verkeer en Waterstaat, worden samengevoegd. De energiepolitiek kan dan naar VROM.

Opheffing van EZ is een pleidooi dat met enige regelmaat terugkeert. Het ministerie moet zijn eigen noodzaak keer op keer aantonen. Daarom ging EZ maar weer eens op zoek naar een nieuwe agenda, nu voor de laatste twee jaar van Paars II. In de vorm van een fleurige folder (van 70 pagina's) met een zakje bloemzaad ('de economie moet bloeien') presenteerde de minister vorige week de discussienota De Economie in de 21-ste eeuw. Iedereen mag meedoen. Per e-mail.

De komst van secretaris-generaal Oosterwijk (die de opgestapte Sweder van Wijnbergen vervangt) heeft duidelijk invloed gehad op EZ. ,,Economische Zaken moet weer een departement van denkers worden'', zei Oosterwijk onlangs. Naast de nieuwe beleidsagenda wordt haast en passant de hele organisatie van het departement overhoop gehaald. Vanaf volgend jaar zullen drie van de vier directeuren-generaal een andere, nieuwe portefeuille hebben.

Frisse geesten op nieuwe onderwerpen, misschien is de Tweede Kamer volgend jaar dan wat lovender over Jorritsma.

NRC Webpagina's
1 december 2000

Den Haag

    Bovenkant pagina

NRC Webpagina's © NRC Handelsblad