Ruimtelijke ordening Foto Bas Czerwinski Kees Christiaanse Wereld........... 7.5 Nederland........ 7.5 Opmerkingen...... Zeer gedisciplineerd

Kees Christiaanse is stedenbouwer en architect te Rotterdam. Hij heeft veel opdrachten in onder meer Nederland en Duitsland, variërend van gebouwen tot stadsdelen.

,,De Nederlandse ruimtelijke ordening en stedenbouw kennen een vreemde paradox. Op weinig plekken in de wereld is de ruimtelijke ordening zo centralistisch geregeld als in Nederland, het land dat zichzelf juist afficheert als het meest democratische, gedecentraliseerde en open land. De planning en invulling van grote delen van Nederland worden bepaald alsof hier een dictatuur bestaat.

In Duitsland is de ruimtelijke ordening veel meer de uitkomst van een gevecht tussen allerlei groepen met tegengestelde belangen, vreemde eigendomsverhoudingen en curieuze onteigeningsprocedures. Dat zorgt ervoor dat bouwen daar veel langer duurt en meer historisch ingebed wordt. De Nederlandse cultuur is zeer gedisciplineerd. Nederland is het Japan van Europa. Dit heeft natuurlijk te maken met het calvinisme en met de strijd tegen het water. De Nederlander heeft dan ook een heel beperkt ideaal als het om wonen gaat: hij is al tevreden met een rijtjeshuis in Almere. De architectuur is hier uiteindelijk niet beter dan elders. Nederland ziet zichzelf graag als het Mekka van de hedendaagse architectuur, maar in Duitsland worden even goede gebouwen neergezet. Daar zorgt een systeem van prijsvragen voor genoeg kansen voor goede architecten.

In de toekomst gaat Nederland meer lijken op het buitenland. De Europese eenwording zal centralistisch geplande stedenbouw minder goed mogelijk maken. Deze ontwikkeling is nu al gaande. In het kielzog van de privatisering van van alles en nog wat is er steeds minder ruimte voor georganiseerde sociale woningbouw in Nederland. En er komt steeds meer ruimte voor eigenbouw. Er zal dan ook, net als in het buitenland, minder `modernistisch' en meer `populistisch' worden gebouwd in Nederland. Want hierin verschilt de gemiddelde Nederlander niet van de gemiddelde buitenlander: hij haat moderne architectuur.''

BERNARD HULSMAN