Cahier Peper

Nieuws

Politieke gevolgen

Ontslag Peper

Onderzoek Rotterdamse gemeenteraad

Rapport COR

Declaraties

Door onze redacteuren GIJSBERT VAN ES en KEES VAN DER MALEN
DEN HAAG, 15 MAART. Wie wordt Pepers opvolger? De ideale kandidaat is er: Job Cohen. Maar wie kan zíjn plaats innemen? Puzzelen met de PvdA.

Bram Peper is weg, maar wie wordt zijn opvolger op Binnenlandse Zaken? Vooralsnog niemand. Want de keuzeheren van de PvdA, fractieleider Ad Melkert en premier Wim Kok, nemen ruim de tijd om de vacature op te vullen. Niet omdat ze geen haast hebben, maar domweg omdat ze voor ingewikkelde afwegingen staan.

Ad Melkert, de man die als fractieleider kandidaten voordraagt bij de premier van het kabinet, zoekt in de eerste plaat een zwaargewicht die met gezag op Binnenlandse Zaken aan de slag kan. Melkert heeft bij het departement de belangrijkste actuele dossiers al opgevraagd. Hij weet dat de minister de komende maanden zijn handen vol heeft aan het Europese voetbalkampioenschap van komende zomer. Het gaat hier om meer dan een grootschalig sportevenement, maar vooral om een mega-operatie om de openbare orde te handhaven.

Melkert zoekt, na Peper, bovendien een minister met een onkreukbaar imago, die ook genoeg partijpoliticus is om in de PvdA voor langere tijd van waarde te zijn. Een minister als passant, die als het ware alleen op de winkel past, is voor de PvdA - met het oog op de volgende verkiezingen en de tijd erna - weinig aantrekkelijk.

Wat zoekt Kok, de man die als premier van Paars-II in anderhalf jaar al twee van zijn ministers kwijtraakte? Hij wil vooral iemand die in het team past, die het klimaat van Paars-II aanvoelt en die uit de voeten kan met de collega's. Dus liever geen buitenstaander, want dat geeft alleen maar gedoe.

Ad Melkert en Wim Kok zoeken samen naar een kandidaat die de PvdA niet voor al te veel problemen stelt. Het aanzoeken van een buitenstaander uit de wereld van het lokale bestuur bijvoorbeeld, is riskant. Want wat gebeurde er toen de PvdA Peper naar Den Haag haalde? De partij verloor Rotterdam aan de VVD. Zo goed als de PvdA op een lager niveau de burgemeesterspost van Velsen aan diezelfde VVD verloor toen onder Paars-I Anneke van Dok-van Weele staatssecretaris op Economische Zaken werd.

Een 'interne' oplossing heeft om verschillende redenen de voorkeur van Melkert en Kok. En de ogen zijn dan vooral gericht op Job Cohen, de staatssecretaris van Justitie. Maar zijn vertrek op Justitie heeft lastige consequenties. Want hoe kom je aan een nieuwe Cohen, een staatssecretaris die gezagvol en tegelijk politiek behendig het gevoelige en voor de PvdA belangrijke vreemdelingendossier beheert?

Cohen is als persoon de ideale kandidaat voor Binnenlandse Zaken. Maar vervolgens dringt zich de vraag op wie na hem voor de PvdA een 'hitteschild' kan vormen tegen de harde asielpolitiek van coalitiepartner VVD. Daarbij speelt een rol dat de belangrijkste beslissingen, zoals de invoering van een nieuwe Vreemdelingenwet, nog moeten worden genomen. Een overstap van Cohen is pas mogelijk als de PvdA een gekwalificeerde kandidaat voor het staatssecretariaat op Justitie heeft gevonden. Kok en Melkert denken daarbij onder meer aan Margot Vliegenthart, staatssecretaris op Volksgezondheid, die met haar dossierkennis gezag heeft opgebouwd en die met een langjarig Kamerlidmaatschap over een goed politiek inzicht beschikt. Wie de portefeuille Welzijn en Sport van Vliegenthart kan overnemen, is voor de PvdA een minder groot probleem. Diverse PvdA-fractieleden zouden daarvoor in aanmerking kunnen komen.

De nieuwe minister van Binnenlandse Zaken wordt zo goed als zeker niet deze week benoemd. Eerst wordt afgewacht hoe het rapport over de declaratiecultuur in Rotterdam, dat overmorgen verschijnt, uitpakt. Daarna neemt de PvdA-leiding een beslissing.